Σίγουρα είναι για καλό η δημοσιότητα που έχει λάβει πλέον το περιβαλλοντικό πρόβλημα στην περιοχή των Οινοφύτων. Αποτελεί πλέον το περιβάλον ένα θέμα το οποίο αναγκαστικά σιγά-σιγά θα απασχολεί ολοένα και περισσότερο κόσμο.
Η διαφωνία μου είναι στον τροπο με τον οποίο τα περιβαλοντικά προβλήμα έρχονται στην επιφάνεια...
1. Υπάρχει ένας βομβαρδισμός καταστροφολογικών ειδήσεων: "Βουλιάζει η στεριά", "Ποιές περιοχές θα εξαφανιστούν", "Ερημοποίηση περιοχών" κ.ο.κ. Ανεξάρτητα εάν αποτελούν πλευρές του πραγματικού προβλήματος αυτού του είδους η "τελολογικές" θεωρήσεις περισσότερο οδηγούν τον κόσμο στην παθητική μοιρολατρεία του αναπόφευκτου.
Φυσικά, τα μακροχρόνια σενάρια της εξέλιξης για το περιβάλον είναι ακόμα κι από επιστήμονες ανατριχιαστικά. Το θέμα όμως είναι ότι η τεχνολογική "πρόοδος" θα μπορεί να εξασφαλίζει στο ανθρώπινο γένος την αναπαραγωγή του ακόμα και σε ένα ιδιαίτερα εχθρικό φυσικό περιβάλλον. Θα τρώμε λαχανικά θερμοκηπίου (τι άλλο κάνουμε άλλωστε), θα τρώμε ζώα μεγαλωμένα σε στεγανές φάρμες (για να μην επιρρεάζονται από το περιβάλλον), δεν θα μας βλέπει ο ήλιος, θα αναπνέουμε τεχνητό οξυγόνο από μπουκάλες κ.ο.κ. Θα ζούμε όμως. Το θέμα λοιπόν δεν είναι "εάν θα ζούμε". Το πρόβλημα κι άμεσα και στο μέλον είναι "πώς θα ζούμε". Από αυτήν την πλευρά ΔΕΝ έχει διαφορά η φύση των αποφάσεων που καλείται ο καθένας μας να λάβει. Είτε για το τώρα, είτε για το απώτερο μέλλον της ανθρωπότητας (που άλλωστε εμείς πιθανότατα δεν θα είμαστε μάρτυρες του). Ας φύγει λοιπόν η συζήτηση περί περιβάλλοντος από τη σφαίρα της ηθικολογίας για το μέλλον της Γης που θα κληροδοτήσουμε στα εγγόνια μας. Το πώς ζούμε σήμερα, τι αποτελεί "πρόοδο", τι αποτελεί βελτίωση του βιοτικού μας επιπέδου κ.ο.κ είναι ερώτηματα του σήμερα κι αφορούντο άμεσο μέλλον.
2. Όλα τα περιβαλλοντικά προβλήματα εμφανίζονται με μια "καουμπόϋικη" αντίληψη. Έχουν κάποιους "κακούς" ενόχους και κάποια "καλά" κι αθώα θύματα. Στον Ασωπό ρίχνουν τα απόβλητά τους κάποιες κακές ρυπογόνες βιομηχανίες, τα δάση τα καίνε κάποιοι κακοί οικοπεδοφάγοι, τον αέρα των μολύνουν κάποιες "κακές" βιομηχανίες κ.ο.κ. Τρίχες κατσαρές! Το περιβάλλον αποτελεί μόνιμα ένα κουφάρι το οποίο σκυλεύουν όλοι, ανάλογα ο καθένας με τις δυνατότητές του (Όχι με τις προθέσεις του. Όλης της κοινωνίας οι προθέσεις είναι κάκιστες!). Στα Οινόφυτα, έγινε ένα πάρτυ-αεροπλανάκι επάνω στο κουφάρι του περιβάλλοντος. Οι ρυπογόνες βιομηχανίες βρήκαν φιλόξενη γη, οι κάτοικοι μοσχοπούλησαν τη γη τους, οι αγρότες καλλιέργησαν ότιδήποτε κι έριξαν και ρίχνουν φυτοφάρμακα που ισοδυναμούν με χημικό πόλεμο κι οι αρμόδιοι (εάν υπάρχουν τέτοιοι) διεκδικούσαν το μερτικό τους. Όπως σε όλα τα αεροπλανάκια χαμένοι είναι αυτοί που μένουν όταν το πάρτυ τελειώσει... Απλά γιατί δεν πρόλαβαν κι αυτοί..
3. Η καταστροφή του περιβάλλοντος είναι ακόμα μια κοινωνικά νομιμοποιημένη διαδικασία παραγωγής εσόδων. Σκεφτείτε ότι από όλα τα εισπρακτικά μέτρα που σχεδιάζει η κυβέρνηση, το μόνο που αντιμετωπίζεται ίσως ακόμα και με θετική διάθεση από την κοινωνία είναι η νομιμοποίηση των ημιυπαίθριων χώρων. Πρακτικά, τα όρια στη δόμηση αποτελούν βασική πολιτική προστασίας του περιβάλλοντος και μάλιστα όχι του περιβάλλοντος το οποίο θα επιβαρυνθεί σε κάποιο απροσδιόριστο μέλλον αλλά κανόνες για να χτίζουμε πόλεις στις οποίες να μπορούν οι άνθρωποι ΣΗΜΕΡΑ να ζήσουν σαν άνθρωποι...
Η κυβέρνηση το γνωρίζει πάρα πολύ καλά. Έσοδα από το πουθενά δεν έρχονται. Κάτι πρέπει να αναλώσεις για να μαζέψεις τάλαρα. Ε, είναι ακόμα και σήμερα κοινωνικά αποδεκτό ότι μπορούμε ανέξοδα να σκυλέψουμε για άλλη μια φορά το περιβαλλοντικό κουφάρι. Εύγε μας!
4. Το περιβαλλοντικό πρόβλημα είναι ταξική φύσης?
Βαρυ ερώτημα! Πραγματικό όμως. Σε βασικές γραμμές υπήρχε κι υπάρχει στην αριστερά μια αντιπαράθεση με τις οικολογικές οργανώσεις (δεν αφορά το ΣΥΡΙΖΑ αυτή η συζήτηση, γιατι αυτοί έχουν βρει την πανάκεια σε όλα τα μεγάλα πολιτικά προβλήματα: "είμαστε σε όλα μέσα! Κι εάν οι κεντρικές πολιτικές επιλογές δεν είναι σε αρμονία με τα συνθήματα που υιοθετούμε στο κίνημα ποιός θα το καταλάβει?").
Οι μεν οικολογικές οργανώσεις διαπίστωναν τον οικουμενικό χαρακτήρα των περιβαλλοντικών προβλημάτων (και σωστά το διαπίστωναν), η δε επίσημη αριστερά (με το ΚΚΕ κύριο εκπρόσωπο) επέμενε ότι η καταστροφή το περιβάλλοντος αποτελεί ταξικό-πολιτικό ζήτημα που λύνεται μόνο στα πλαίσια ενός αντικαπιταλιστικού αγώνα.
Πρακτικά κι οι δύο έχουν δίκιο..
Η περιβαλλοντική καταστροφή που προξένησε η μαζική αυθαίρετη δόμηση το ΄80-'90 ("για να έχει κι ο φτωχός ένα σπιτάκι κι ένα εξοχικούλι") , είναι ασύλληπτα μεγαλύτερη από τα πταίσματα των βιλλάρων των ελάχιστων μεγαλοσχήμων μέσα στα δάση. Η επίδραση στο φαινόμενο του θερμοκηπίου απο τη μαζική υιοθέτηση του αυτκινήτου ως μέσο μεταφοράς είναι ασύλληπτα μεγαλύτερη από οποιοδήποτε φουγάρο "ρυπογόνας" βιομηχανίας. Τόσο λοιπόν από την πλευρά της ευθύνης στα περιβαλλοντικά εγκλήματα όσο κι από τις συνέπειες αυτών (φτωχοί και πλούσιοι τον ίδιο αέρα αναπνέουν και κάτω από τον ίδιο ήλιο κάνουν μπάνιο..) το περιβαλλοντικό πρόβλημα είναι σε μεγάλο βαθμό αταξικό κι οικουμενικό.
Όμως, δεν ήταν πάντα έτσι. Ο άνθρωπος έζησε μεγάλο διάστημα της διαδρομής του στον πλανήτη αυτό σε αρμονία με το περιβάλλον. Ναι, σίγουρα για ένα μεγάλο διάστημα ΔΕΝ είχε τα μέσα για να το βλάψει και σε μεγάλο βαθμό ο σεβασμός του για την Φύση ήταν περισσότερο αποτέλεσμα φόβου παρά συνειδητή προστασία της. Για τον οποιονδήποτε όμως λόγο, υπήρχε μια ηθική σεβασμού της φύσης (ακόμα κι όταν πλέον μπορούσε να την βλάψει) και κατάλοιπά της βρίσκουμε ακόμα σε κάποιες μη αστικοποιημένες περιοχές. Άλλωστε η Μητέρα-Φύση ήταν θεοποιημένη σε πάμπολλους πολιτισμούς. Δεν ήταν η σχέση ανθρώπου-φύσης μόνο ένας δεσμός βασισμένος στην αναγκαιότητα. Υπήρχε μια συνείδηση ότι η υπόσταση του ανθρώπου είναι σε αρμονία με τη φύση.
Αυτό έχει πλέον οριστικά χαθεί.
Δεν είναι ένα -λοιπόν- το περιβαλλοντικό πρόβλημα, αποτέλεσμα κάποιων κακών κι ασυνείδητων. Είναι πρόβλημα του Συνολικού Τρόπου Ζωής μας.
Εδώ είναι που έχει δίκιο το ΚΚΕ, άσχετα εάν ο τρόπος που το αντιλαμβάνεται είναι σε πολλά σημεία λανθασμένος.
Ζούμε στον καπιταλισμό και τις τελευταίες δεκαετίες όχι μόνο στο οικονομικό υπόβαθρό του αλλά και στην πλήρη ιδεολογική κυριαρχία του. Αξίες ζωής έγιναν η Mercedes, η κονόμα, τα τετραγωνικά μέτρα μπετού που ορίζει ο καθένας, η σχέση μας με τον πολιτισμό τραβήχτηκε στον Προκρούστη της "χρηστικότητας", οι ανθρώπινες σχέσεις έγιναν απάνθρωπες, ακόμα κι η διασκέδαση συνδέεται πλέον με την επίδειξη πλούτου (μη μου πείτε ότι τα "λουλούδια" στα κέντρα είναι κάτι άλλο...). Ο ατομισμός κι η απληστία είναι η κυρίαρχη ιδεολογία. Δεν είναι όμως αυτή μια αταξική ιδεολογία. Είναι η καπιταλιστική ιδεολογία. Είναι ταξικότατη, ασχέτως εάν σήμερα έχει κυριαρχήσει στο σύνολο της κοινωνίας.
Περισσότερο από ποτέ είναι φανερό ότι η σημερινή Κρίση δεν είναι ούτε χρηματοπιστωτική, ούτε κρίση ¨ρευστότητας", ούτε απλά κρίση στενά οικονομική. Είναι κρίση του Δυτικού Τρόπου Ζωής. Σκεφτείται μόνο τι θα γινόταν εάν οι κοινωνίες με έναν μαγικό τρόπο αποφάσιζαν να αντιστρέψουν τα αξιακά τους πλαίσια. Εάν ο καταναλωτισμός σταμάταγε δια μαγείας να αποτελεί αξία.
Είναι σίγουρο ότι δεν χρειάζεται άλλο να δουλεύουμε για ρούχα (υπάρχουν στα ντουλάπια μας ρούχα για όλη την υπόλοιπη ζωή μας), για σπίτια (θα στριμωχτούμε λιγάκι αλλά θα ζούμε πιο κοντά ο ένας στον άλλο), για αυτοκίνητα (θα κάνουμε "τράμπα" είτε τις δουλειές είτε τα σπίτια και θα μένουμε κοντά στη δουλειά μας), θα διασκεδάζουμε κάνοντας "νυχτέρια" -όπως έκανε παλιά ο λαός μας- εναλλάξ πότε στο σπίτι του ενός και πότε στου άλλου κ.ο.κ. Όλα αυτά εάν τα κάνουμε, ΔΕΝ θα έχουμε συμβιβαστεί με την κρίση, θα ζούμε πασιφανώς καλύτερα ΑΛΛΑ κάτω από ένα διαφορετικό αξιακό πλαίσιο.
Ε, ένα τέτοιο ανθρώπινο πλαίσιο είναι δυστυχώς καταφανώς ασύμβατο με την καπιταλιστική οικονομική λογική....
Αναρτήσεις
