Τα δεινά των τραπεζιτών κι αεριτζήδων χρηματιστών ουδόλως με απασχολούν. Στάχτη να γίνουν τα παλιόχαρτά τους.
Φοβάμαι όμως ότι τα δεινά τους θα μπουν στα σπίτια μας και θα μας απασχολήσουν. Οι λόγοι είναι δυστυχώς πολλοί.
Μοιάζει αυτή η κρίση να είναι μια συνήθης κρίση του καπιταλισμού. Κρίσεις που προκύπτουν από την προσφορά περισσότερων αγαθών από αυτά που μπορούν οι λαοί να αγοράσουν. Μια τυπική κρίση «υπερσυσσώρευσης». Μια υπερβολική συσσώρευση αγαθών αλλά και μέσων παραγωγής.
Τέτοιος περάσανε πολλές. Άλλες μικρές άλλες μεγαλύτερες
Οι «λύσεις» ήταν αντίστοιχες του μεγέθους. Στις απλούστερες των περιπτώσεων, μια περιορισμένης έκτασης Δαρβίνεια επιλογή στην οικονομία, οδηγούσε τις πλέον σαθρές επιχειρήσείς στην πτώχευση και την απαξίωση των παραγωγικών τους εγκαταστάσεων. Αυτή η περιορισμένης έκτασης «καταστροφή αξιών», ήταν επαρκής για να επιστρέψει πάλι η οικονομία σε ένα νέο ανοδικό οικονομικό κύκλο.
Άλλες φορές έγινε εκτεταμένη απαξίωση μέσων παραγωγής κι εμπορευμάτων με μεγαλύτερες επιδράσεις στη ζωή και στο βιοτικό επίπεδο των λαών.
Στις πολύ μεγάλες –όμως- κρίσεις καμία τέτοια «μεσοβέζική» μέθοδος δεν ήταν αρκετή. Υπήρχε η ανάγκη για μια τεράστιας έκτασης διαδικασία «καταστροφής αξιών». Τέτοια διαδικασία είναι απλά ο πόλεμος. Όπως η κρίση του ’29 που χρειάστηκε το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο για να ξεπεραστεί και να αρχίσει μια νέα δυναμικά ανοδική πορεία ανάπτυξης των οικονομιών.
Το κακό με την τωρινή κρίση, είναι ότι συνδυάζεται με τον έντονο και μαζικό δανεισμό των λαϊκών στρωμάτων. Εδώ έχουμε το πρόβλημα ότι τα λαϊκά στρώματα έχουν προεξοφλήσει το εισόδημα της επόμενης πενταετίας. Ακόμα κι αν «περισώσουν» οι κυβερνώντες τις τράπεζες και τις υποχρεώσουν να συνεχίσουν –σε ένα βαθμό και για ένα διάστημα- να δανειοδοτούν τα λαϊκά στρώματα, μοιάζει πλέον απίθανο να επιστρέψει ο καταναλωτισμός στα σημερινά επίπεδα. Είναι φυσικό ότι πλέον τίποτα δεν θα είναι το ίδιο. Άλλωστε ο καταναλωτισμός βασίστηκε στη δημιουργία τεχνιτών κοινωνικών στερεοτύπων για να ανθίσει. Με το πλήθος των νομικών μέτρων που αναμένεται να ασκήσουν οι τράπεζες εναντίον πολυάριθμων φουκαράδων, οι διαφημίσεις με τους χαμογελαστούς πολίτες που βγαίνουν από την τράπεζα με καινούριο σπίτι, αυτοκίνητο, κρεβάτι, διακοποδάνειο κλπ περισσότερο θα προκαλούν το κοινό αίσθημα παρά θα το ελκύουν.
Έτσι, η διαδικασία «καταστροφής αξιών» δε μπορεί να περιοριστεί σε ένα μέρος των επιχειρήσεων («τα ξερά κλαδιά»), ούτε σε ένα μικρό χρονικό διάστημα μέχρι η λαϊκή αποταμίευση να μπορέσει να πυροδοτήσει ένα νέο ανοδικό κύκλο. Είτε η καταστροφή θα πρέπει να είναι τεράστια, ή θα πρέπει να επεκταθεί για μεγάλο χρονικό διάστημα.
Είναι λοιπόν ένας γενικευμένος πόλεμος αναπόφευκτος? Άμεσα μοιάζει απίθανος, όμως αργά ή γρήγορα (μάλλον το δεύτερο) οι κυβερνήσεις θα αναγκαστούν να παίξουν τα «βαρύτερα» χαρτιά τους. Θα πρέπει να «κόψουν» πληθωριστικό χρήμα και να το ρίξουν στην αγορά.
Επειδή, όμως, ο ψηλός πληθωρισμός θα ροκανίσει περαιτέρω το λαϊκό εισόδημα. Είναι αυταπάτη να πιστεύουν ότι θα έχουν και την πίττα ολάκερη και το σκύλο χορτάτο. Το περισσότερο που μπορεί να τους δώσει αυτή η διαδικασία είναι μια δικαιοσύνη στη φτώχεια που θα καθιστά την κοινωνική αναταραχή διαχειρίσιμη αποφεύγοντας τις στρατιές των ανέργων και κοινωνικά απόκληρων.
Ακόμα –όμως- κι αυτή η προσπάθεια ΔΕ ΜΠΟΡΕΙ να οδηγήσει τα πληθωριστικά κεφάλαια σε παραγωγικές επενδύσεις. Δε μπορούν π.χ. να χρηματοδοτήσουν εργοστάσια παραγωγής προϊόντων, απλά γιατί δεν θα υπάρχει διαθέσιμο λαϊκό εισόδημα για να τα καταναλώσει. Με αυτόν τον τρόπο θα καθυστερήσουν μόνο λιγάκι την εκδήλωση της κρίσης με συνέπεια όμως τη μεγέθυνση της έκτασης και του βάθους της.
Θα αναγκαστούν να οδηγήσουν τα κεφάλαια αυτά αρχικά στην κατασκευή –πιθανά κι άχρηστων- υποδομών, με μόνο στόχο να δώσουν δουλειά και φτηνά μεροκάματα σε ανέργους (όπως έκανε ο Χίτλερ κι ο Μουσολίνι) κι επειδή ούτε αυτό δεν θα είναι αρκετό θα οδηγήσουν τα κεφάλαια αυτά στην καταστροφή με την παραγωγή εμπορευμάτων που ΔΕΝ εισάγονται στην αγορά. Τέτοια δυστυχώς είναι μόνο τα όπλα.
Αναρτήσεις
