Κρίση και πολιτικές εξελίξεις

Παρόλο που η κρίση ολοένα και βαθαίνει, οι επιπτώσεις της στο πολιτικό σύστημα δεν έχουν γίνει ακόμα ορατές.

Από τη μία οι «κεφαλές του συστήματος» δεν έχουν ακόμα οριστικά αποφασίσει σχετικά με το δρόμο που θα επιλέξουν μεσοπρόθεσμα για να την αντιμετωπίσουν κι από την άλλη οι λαοί παραμένουν βουβοί και φοβισμένοι.

Στη χώρα μας, το ΚΚΕ σωστά βλέπει τη δυνατότητα να μαζικοποιήσει ένα κίνημα με διεκδικητικά χαρακτηριστικά. Γι αυτό κι έχει αυξήσει τους «πολιτικούς τόνους» το τελευταίο διάστημα και μάλιστα εκτελεί και «εξτρεμισμούς» που παλαιότερα θα τους αφόριζε ως «αριστερό οπορτουνισμό»!!, όπως οι καταλήψεις δημοσίων κτιρίων, το συμβολικό «μπλοκάρισμα» του διαλόγου για το ασφαλιστικό κ.ο.κ.

Από άποψη τρέχουσας πολιτικής κατάστασης πράττει άριστα. Εάν η ελληνική κοινωνία δεν επιδείξει ανοχή στο στραπατσάρισμα των όποιων λαϊκών κατακτήσεων, τότε πιθανότερο είναι να «μαλακώσει» κι η έξωθεν πίεση για άμεσα και πολύ σκληρά μέτρα.

Η σταθερότητα του συστήματος είναι πάνω από όλα. Εδώ έκαναν θέμα τα περισυνά Δεκεμβριανά με το φόβο, μήπως το μικρόβιο εξαπλωθεί και στην υπόλοιπη Ευρώπη, δεν θα φοβηθούν ένα ογκούμενο λαϊκό κίνημα? Αυτό σαν παρατήρηση για να μη νομίζουμε ότι ο λαϊκός παράγοντας δεν επιδρά στις εξελίξεις. Να είστε σίγουροι ότι εάν από πέρσυ είχαν αντιμετωπίσει ένα ογκούμενο λαϊκό κίνημα, θα είχαν κάνει πολλά περισσότερα για την αντιμετώπιση της κρίσης. Όσο οι λαοί κάθονται άβουλοι και καταπίνουν τα «μέτρα ενάντια στην κρίση», τόσο αυτά θα έχουν βαθύτερο αντιλαϊκό χαρακτήρα.

Το θέμα είναι ότι ενώ στις αρχές του 2009 υπήρχε μια θολή εικόνα για το πώς σκεφτόντουσαν οι ιθύνοντες να αντιμετωπίσουν την κατάσταση, σήμερα δείχνουν να έχουν τουλάχιστον ένα σχέδιο. Αναποτελεσματικό –κατά τη γνώμη μου- αλλά όμως είναι ένα κάποιο σχέδιο.

Οι πρώτες σκέψεις που διαφαίνονταν ήταν να στηρίξουν μεν κάπως τις τράπεζες, αλλά βασικά να προβούν σε σημαντικές επενδύσεις σε υποδομές. Η απλή ιδέα είναι να κινήσει κανείς τις οικονομίες χωρίς να παράγει πληθωριστικά προϊόντα που δε μπορούν να απορροφηθούν από τις κορεσμένες πλέον αγορές. Ανάμεσα –δε- σε αυτούς του κλάδους των υποδομών που σχεδίαζαν να επενδύσουν, προεξάρχουσα θέση είχαν οι δαπάνες σχετικά με τις εναλλακτικές μορφές ενέργειας (για να μην απορεί κι ο κόσμος από πού πήρε το know-how το Πασοκ). Ιδίως για την Ευρώπη που δεν έχει παραγωγή πετρελαίου, ακόμα κι ασύμφορες να ήταν άμεσα αυτές οι επενδύσεις, πιθανόν να είχαν μακρόχρονη οικονομική αποδοτικότητα, αλλά και δευτερεύουσα βραχυχρόνια αξία μιας και θα μειωνόταν τόσο η εκροή συναλλάγματος για πετρέλαιο, όσο κι οι πολιτικές συνέπειες της ενεργειακής της ομηρίας.

Αφού –όμως- οι λαοί της Ευρώπης έκατσαν σαν κότες και κατάπιαν την τρομακτική μεταφορά πλούτου στα αρπακτικά του χρηματοπιστωτικού συστήματος τα σχέδια άλλαξαν:

1. Οι επενδύσεις σε υποδομές με το σταγονόμετρο.

2. Η βελτίωση της δυνατότητας για οικονομική βιωσιμότητα των επιχειρήσεων της Ε.Ε. (δλδ. κερδοφορία) θα βασιστεί στην περαιτέρω συμπίεση του εργατικού κόστους.

3. Επαναπατρισμό κάποιων μεταποιητικών δραστηριοτήτων από την Ασία με την εφαρμογή έμμεσων μέτρων προστατευτισμού.

4. Φρενάρισμα της βελτίωσης των εισοδημάτων στις χώρες του τέως ανατολικού μπλοκ που ενσωματώνονται στην Ε.Ε.. Η άμεση παραπομπή Ουγγαρίας και Ρουμανίας στο Δ.Ν.Τ. είναι χαρακτηριστικό των προθέσεών τους

5. Θεσμοθέτηση της Ε.Ε. των πολλών ταχυτήτων. Για να το κάνουν αυτό, θα πρέπει και χώρες που φλέρταραν με την πρώτη ταχύτητα να «σπρωχτούν» βίαια στη δεύτερη. Έτσι, και την οικονομική ζώνη των «ευρωπαίων φτωχομπινέδων» θα αυξήσουν αλλά και θα δώσουν ένα παράδειγμα πυγμής σε όσους «ήδη φτωχομπινέδες» διατηρούν φρούδες ελπίδες.

Μέσα σε αυτόν τον κυκεώνα, το Πασοκ διακηρύσσει πράσινη ανάπτυξη και πράσινα άλογα. Αυτά είναι περσυνά ξυνά σταφύλια.

Σε αυτό το πολιτικό υπόβαθρο βασίζεται κι η κυριαρχία των λαϊκών κομμάτων στην Ευρώπη. Όσο και να νομίζουν κάποιοι ότι τις κυβερνήσεις της βγάζουν οι λαοί, στην πραγματικότητα οι κυβερνήσεις επιλέγονται με βάση τις κυρίαρχες πολιτικές επιλογές της άρχουσας τάξης. Αυτό γίνεται σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Απλά η Ελλάδα είναι μια ιδιόμορφη εξαίρεση που συνεπικουρείται κι από το γεγονός ότι η δεξιά κυβέρνησή μας έδειξε επαρχιώτικο ερασιτεχνισμό κι από το γεγονός ότι στην Ελλάδα –σε αντίθεση με τις άλλες χώρες- η σοσιαλδημοκρατία είναι καταλληλότερη για να «περάσει» βαριά αντιλαϊκά μέτρα.

Το θέμα είναι ότι η βλακώδης κυρίαρχη επιλογή της άρχουσας τάξης ΔΕΝ θα λύσει το πρόβλημα που δημιούργησε η κρίση. Ούτε κι αν ακόμα το δεις από την πλευρά τους! Μέσα από την ευφορία της απόλυτης κυριαρχίας της και με τους λαούς βουβούς, αποφασίζει να τραβήξει ένα δρόμο που θα την οδηγήσει στην αγκαλιά της επόμενης και βαρύτερης κρίσης. Όσο κι αν ακούγεται αστείο, ένα ογκούμενο λαϊκό κίνημα θα έκανε περισσότερο καλό στο σύστημα παρά κακό! Θα βοηθούσε την άρχουσα τάξη να συνειδητοποιήσει ακριβώς το μέγεθος του προβλήματος και να αφήσει στην άκρη τις επιλογές που αποτελούν επιτομή αλαζονείας.

Σε αυτό το δίπολο θα κινηθούν οι πολιτικές εξελίξεις. Το Πασοκ θα ταλαντεύεται ανάμεσα σε «σκληρά μέτρα» και «πράσινη ανάπτυξη» κι η ταλάντευση του αυτή θα είναι πραγματική, όχι γιατί ο Γιώργος ανθίσταται ηρωικώς στις έξωθεν πιέσεις, αλλά γιατί αυτή η ταλάντευση υφίσταται και στη στρατηγική των κυρίαρχων κύκλων -άσχετα με το τι έχουν προκρίνει αυτή τη στιγμή- γεγονός που του δίνει και κάποιους συμμάχους.

Στην πραγματικότητα για να «βγάζει» τα προς το ζην του ελληνικού αδηφάγου κράτους θα αναγκάζεται να κάνει κι ολίγον κι από τα δύο, άσχετα από το ποιο θα είναι το χρώμα των ρητορικών εξαγγελιών.

Η Ν.Δ. μακριά από τις απαιτήσεις άσκησης εξουσίας θα κάνει την πάπια μέχρι να δει το που θα κάτσει η μπίλια. Έτσι, μάλλον θα οδηγηθούμε σε ένα ήπιο πολιτικό σύστημα με μόνιμες επικλήσεις εθνικών συμφερόντων. Σε αυτό το κλίμα ομόνοιας θα συνεπικουρήσει και ο ΛΑΟΣ.

Το ΚΚΕ θα αντιδράσει με εντονότατους τρόπους και θα προσπαθήσει να αποτελέσει σημείο πολιτικής αστάθειας.

Τέλος ο ΣΥΡΙΖΑ νομίζω ότι έχει την κυρίαρχη ταλάντευση στο εσωτερικό του. Όσες προσπάθειες πολιτικής χειραφέτησης κι αν έκανε, η ιστορική διαδρομή του χαρακτηρίζεται από μια χαώδη αντίφαση. Τα προβεβλημένα στελέχη του είχαν πάντα έντονο φλερτ με τις κυρίαρχες αστικές πολιτικές γραμμές ενώ ενσωμάτωνε ριζοσπαστικά τμήματα της κοινωνίας με την αύρα της αριστεράς μεν, που είναι ανεκτική στη διαφωνία δε. Αυτός ο αριστερός οργανωτικός δημοκρατισμός παρέμενε ελκτικός για τη νεολαία που βιώνει την πολιτική περισσότερο με το συναίσθημα παρά μέσα από βαθιές πολιτικές αναλύσεις.

Η ανανεωτική πτέρυγα θα θέλει να επικουρήσει το Πασοκ στη σοσιαλδημοκρατική λογική των πράσινων επενδύσεων μέσα από μια «εθνικά υπερήφανη» συνετή κριτική, ενώ τα όποια ριζοσπαστικά του στοιχεία θα βλέπουν ότι εάν δεν πλειοδοτήσουν άμεσα -σε σχέση με το ΚΚΕ- σε ριζοσπαστική αντιπαράθεση θα κινδυνέψουν να χαθούν ολοκληρωτικά από το πολιτικό σκηνικό.

Αυτά βέβαια αφορούν μόνο τους προσεχείς 3-4 μήνες. Πιστεύω ότι ανάλογα με την εξέλιξη της οικονομικής κρίσης και τις αντιδράσεις των λαών, είναι δυνατόν να έχουμε ραγδαίες ανατροπές.

Η παγκόσμια υστερία για τα οικονομικά της Ελλάδας

Δε μπορούν να με πείσουν με τίποτα οι ευρωπαίοι «εταίροι» μας ότι αγνοούσαν την πραγματικότητα της ελληνικής οικονομίας.

Αυτή –δε- η όψιμη οργή τους για την «απρόσμενη» αποκάλυψη των πραγματικών στοιχείων με κάνουν να γελάω.

Το γεγονός ότι μαγειρεύαμε στοιχεία το ήξερε όλη η Ελλάδα. Τι θέλουν να μας πουν? Ότι σε έναν τέτοιο μηχανισμό-τέρας που έστησαν στις Βρυξέλλες δεν έβαλαν κανέναν να διαβάζει τις ελληνικές εφημερίδες, να παρακολουθεί ελληνική τηλεόραση?

Εδώ δε μιλάμε για κανένα επτασφράγιστο μυστικό. Υπηρεσίες ολόκληρες έδιναν στοιχεία και τα έβλεπαν να δημοσιεύονται αλλοιωμένα.

Κι εάν ακόμα δεν υφίστανται επισήμως «Ευρωπαϊκές Μυστικές Υπηρεσίες» που θα είναι αφελές να πιστεύουμε ότι ανεπίσημα δε λειτουργούν κάτω από κάποιον διαφορετικό μανδύα, το παιχνίδι των κατασκόπων συνεχίζεται σε παγκόσμιο επίπεδο αμείωτο. Ή μήπως πρέπει να πιστέψουμε ότι μετά το μηντιακό κάψιμο των Φακέλων, η ΕΥΠ δεν έχει φτιάξει καινούριους? Ή δεν υπάρχει πλέον CIA, Scotland Yard, γαλλικές και γερμανικές μυστικές υπηρεσίες? Ή μήπως νομίζει κανείς ότι όλοι αυτοί δε σουλατσάρουν ελεύθερα στη χώρα μας? Τόσο καλά μαγειρεύαμε στοιχεία που δε μπορούσαν να τα ανακαλύψουν και να το «σφυρίξουν» στις κυβερνήσεις τους? Σαχλαμάρες. Ένα κράτος-οπερέτα, όπως το ελληνικό, δε μπορεί να διαφυλάξει αυστηρά διαβαθμισμένα μυστικά, τέτοιου είδους πληροφορίες που εμπλέκεται η σάρα κι η μάρα του Δημοσίου θα προστάτευε?

Το ίδιο –φυσικά- ισχύει και για τα μαγειρέματα της περιόδου Σημίτη. Η βλακεία σε όλο της το μεγαλείο. Έχουν βαλθεί να μας πείσουν ότι χρωστάμε χάρη στο Σημίτη που μαγείρεψε τα στοιχεία της οικονομίας, κορόιδεψε τους «κουτόφραγκους» και κατάφερε να μας βάλει από «την πίσω πόρτα» στην Ε.Ε..

Ας είμαστε λιγάκι προσγειωμένοι. Οι ευρωπαίοι «εταίροι» μας τα γνώριζαν όλα μέχρι και την τελευταία «τελεία»!. Οι κυβερνήσεις των «εταίρων» μας ήταν πλήρως ενημερωμένοι για τα πάντα. Απλά, το 12,7% του ΑΕΠ της Ελλάδας είναι περίπου 0,0..κάτι % της Ε.Ε. κι άρα τα πραγματικά απόλυτα νούμερα είναι γι αυτούς άνευ πρακτικού ενδιαφέροντος.

Η είσοδος της ελλάδας στην ΟΝΕ ήταν αποτέλεσμα του πολιτικού-οικονομικού σχεδιασμού των γαλλο-γερμανών. Ας σκεφτούμε πόσο υποβαθμίζεται κάθε χρόνο το επίπεδο ζωής μας, από τη μέρα που μπήκαμε στην ΟΝΕ και θα το καταλάβουμε. Δεν θέλει και πολύ φιλοσοφία. Δε μας διάλεξαν σαν «ισότιμο εταίρο». Ούτε κάτι τέτοιο κάνουν προφανώς με τις Ρουμανίες, Σλοβακίες, Βουλγαρίες και FYROM που ετοιμάζονται να ενσωματώσουν. Ας μην πανηγυρίζουν οι σημιτικοί…

Σαν αποτέλεσμα γενικότερων πολιτικό-οικονομικών προτεραιοτήτων, τα ελλειματάκια μας είναι παρωνυχίδα.

Ας δούμε και λίγο ψύχραιμα τα τωρινά οικονομικά στοιχεία. Στη ιστοσελίδα http://www.3comma14.gr/pi/view_survey.php?id=2488 υπάρχουν πίνακες (πηγή Standard & Poors) όπου φαίνονται συγκριτικά στοιχεία για αρκετές χώρες. Από τη στιγμή αυτής της δημοσίευσης μέχρι σήμερα, φαίνεται ότι για τη μεν Ελλάδα η πρόβλεψη είναι ακριβής, για τις δε άλλες χώρες μάλλον υπερβολικά αισιόδοξες! Η Γερμανία π.χ. προβλέπει σαφώς μεγαλύτερη επιδείνωση των δημόσιων οικονομικών της.

Από τα νούμερα δεν δικαιολογείται η φασαρία που έχει σηκωθεί για την Ελλάδα. Σκεφτείτε μόνο ότι εμφανίζονται με το ίδιο περίπου χρέος σαν ποσοστό του ΑΕΠ η Ελλάδα κι η Ιταλία, μόνο που η Ελλάδα έχει ΑΕΠ 200δις κι η Ιταλία 2 τρίς! Όλο το χρέος της Ελλάδας είναι το φετινό έλλειμμα της Ιταλίας. Ποια από τις δύο χώρες αποτελεί πιθανή αιτία σοβαρών αρνητικών εξελίξεων για την Ε.Ε.?

Η μόνη λογική εξήγηση είναι ότι στην πραγματικότητα υπάρχουν πολιτικά και μόνο κίνητρα γι αυτήν την υστερία.

Φυσικά δεν πιστεύω ότι οι «κακοί» ευρωπαίοι τα έχουν άδικα βάλει με την «πτωχή πλην τίμια χώρα μου». Δεν αποτελεί η Ελλάδα τέτοιο μέγεθος που να συγκεντρώνει τέτοιου είδους προτιμήσεις (είτε αρνητικές είτε θετικές…). Μια πιθανή εκδοχή αναφέρει ο Δελαστίκ στο έθνος («Η Ε.Ε. θέλει … αίμα!» http://www.ethnos.gr/article.asp?catid=11826&subid=2&pubid=9012825 ).

Αν και μου φαίνεται κάπως «τραβηγμένη» η ανάλυση του Δελαστίκ, η γενική ιδέα μοιάζει λογική. Αυτό που σε γενικές γραμμές γράφει είναι ότι η Ελλάδα γίνεται αυτή τη στιγμή ένα «ερευνητικό θερμοκήπιο». Αυτή η γενική ιδέα είναι που χαρακτηρίζει την τρέχουσα ανθελληνική υστερία.

Ας αναλογιστούμε ότι πρακτικά μετά από 2 χρόνια γεμάτης διεθνούς οικονομικής κρίσης, οι κυρίαρχοι του κόσμου αυτού δεν έχουν διατυπώσει πειστικές απαντήσεις, ούτε για τα αίτια της κρίσης, ούτε για τον τρόπο που θα ανακάμψουν από αυτήν.

Μοιάζει περισσότερο πιθανό να έχουμε μια νέα δραματική επιδείνωση σε διεθνές επίπεδο το 2010 από το να έχουμε μια «μικρή και σταθερή» ανάκαμψη.

Αυτά που νομίζω ότι δοκιμάζουν με την Ελλάδα είναι:

1. Την «αντοχή» μιας κοινωνίας που «φλερτάριζε» με την ιδέα ότι ανήκει στις ανεπτυγμένες χώρες σε μια άγρια λιτότητα. Μετράνε τις αντοχές μιας κοινωνίας, σε μια χώρα με εξεγερτική παράδοση.
2. Τη δυνατότητα να επιβάλουν σε ζώνες της Ε.Ε. ένα πολύ μικρό εργατικό κόστος και να τις μετατρέψουν σε ένα είδος «Μεξικού της Ε.Ε.». Τα συμπεράσματα από ένα τέτοιο «πείραμα» θα τους είναι ιδιαίτερα χρήσιμα σε μια κατεύθυνση επικράτησης προστατευτικών πολιτικών σαν απάντηση στην εντεινόμενη κρίση. Θέλουν να δοκιμάσουν εάν μπορούν να θεσμοθετήσουν «ζώνες φτηνού εργατικού δυναμικού» ΜΕΣΑ στην Ε.Ε. Έτσι θα μπορούν και να διατηρήσουν χαμηλό το εργατικό κόστος στις υπό ενσωμάτωση χώρες του τέως ανατολικού μπλοκ, στις οποίες σήμερα εμφανίζεται μια βαθμιαία τάση εξίσωσης των μισθών τους με τις παραδοσιακές χώρες της ΕΕ.

Περί Μίκη

Στο protagon.gr ο Ανδρέας Πετρουλάκης έγραψε ένα άρθρο με τίτλο "Ο Μίκης της Νίκης" (http://www.protagon.gr/Default.aspx?tabid=75&smid=400&ArticleID=768&reftab=37&t=Ο-Μίκης-της-Νίκης). Αυτές οι κριτικές για την "εγκόσμια" συμπεριφορά των μεγάλων καλλιτεχνών μας, προσωπικά με ενοχλεί. Και δεν είμαι της γνώμης ότι κάποιοι πρέπει να απαλάσσονται από τέτοια "ενοχλητικά" παράσιτα... Φυσικά δε μπορεί κάποιος να εξαιρείται από την κριτική επειδή είναι "μέγας", όμως είναι φανερό ότι απλά η κριτική μερικές φορές είναι περιττή. Υπάρχουν αρκετοί λόγοι γι αυτό: Ένα έθνος "κωλοελλήνων" και "τσιφτετελλήνων"¨έχει την τιμή να μοιράζεται την ίδια εθνικότητα με το Μίκη, το Σαββόπουλο, το Χατζηδάκι και μερικούς άλλους -λίγους- ακόμα. Το μεγαλείο τους ήταν η μουσική τους κι είναι γνωστό ότι σε τέτοιες περιπτώσεις το έργο "ξεπερνάει" τον καλλιτέχνη (αλλιώς δεν θα ήταν τέχνη). Φυσικά εκτός από καλλιτέχνες ήταν κι όλα τα άλλα που συνιστούν έναν άνθρωπο. Είχαν πολιτική άποψη, σεξουαλικές προτιμήσεις κ.α. Μουσική -όμως- έγραφαν μόνο αυτοί, πολιτικές και σεξουαλικές προτιμήσεις έχουμε όλοι. Ο καθένας τις δικές του. Είναι λογικό -λοιπόν- σε αυτές, σε οποιεσδήποτε, να έχουμε όλοι μικρότερες ή μεγαλύτερες διαφωνίες. Οτιδήποτε έχει βιωματικές ρίζες στερείται καθολικότητας. Κι οι πολιτικές απόψεις είναι σχεδόν βιωματικά καθοριζόμενες. Άρα όλοι λίγο-πολύ οφείλουμε να έχουμε μικρότερες ή μεγαλύτερες διαφωνίες όχι με την πολιτική άποψη του Μίκη αλλά με οποιαδήποτε πολιτική άποψη. Αυτό είναι φυσικό. Συμβαίνει και πρέπει να συμβαίνει. Στην περίπτωση του Μίκη -όμως- έρχεται σε ευθεία αντίθεση με την σχεδόν καθολική αποδοχή του έργου του. Η εντονότερες κριτικές που δέχονται (ιδίως ο Μίκης) βασίζονται στο έγκλημα της "ανακολουθίας". Πως κάποιος που η ζωή του ταυτίστηκε με την αριστερά συναναστρέφεται τον "ταξικό εχθρό"? Εδώ υπάρχουν μερικά λεπτά θέματα. Η λεβέντικη στάση που επέδειξαν οι αριστεροί τις περιόδους του μεγάλου κατατρεγμού δεν ήταν αποτέλεσμα συνειδητής πολιτικής άποψης αλλά περισσότερο βασισμένη σε ηθικά κριτήρια και κανόνες. Η "αριστεροσύνη" τους δε βασιζόταν σε γνώση "ιστορικών νομοτελειών", η πίστη τους σε μια καλύτερη κοινωνία δε ήταν θεμελιωμένη σε κοινωνικο-οικονομικές αναλύσεις. Έδωσαν την ψυχή τους και το αίμα τους για το "Σωστό" και το "Δίκιο". Η πίστη τους στο προλεταριάτο δεν ήταν αποτέλεσμα "κοινωνικών μελετών", αλλά βασιζόταν στην πεποίθηση ότι "σωστό κι αντρίκιο είναι να στέκεσαι στο πλάϊ του φουκαρά που έχει δίκιο". Ούτε πολιτική ούτε "καλλιτεχνική" ανακολουθία μπορεί λοιπόν κανείς να του προσάψει. Αυτή μου η πεποίθηση όχι μόνο δε μειώνει το σεβασμό μου για όλους αυτούς (του Μίκη συμπεριλαμβανόμενου) αλλά πολύ περισσότερο την αυξάνει κατακόρυφα. Τους χαρακτήριζε τέτοια ηθική ακεραιτότητα που θα ευχόμουν από το περίσσευμά της να μπορούσαν να δώσουν λίγη στη σημερινή Ελλάδα... Εάν αυτή η παραδοχή ισχύει μια φορά για την πολιτική τους στάση, ισχύει πολλαπλά στο καλλιτεχνικό τους έργο. Δεν εξέφρασαν με την τέχνη τους την Αριστερά, γιατί έτσι είχαν αποφασίσει. Αυτοί έκαναν τέχνη αυτό που αισθάνονταν κι η αριστερά εκφράστηκε μέσα από αυτήν! Δεν έγραψε μουσική "κατά παραγγελία", δεν "υπηρέτησε το κοινό του", δεν έχει υποχρέωση στην Αριστερά. Η Αριστερά του έχει υποχρέωση. Όποιος δεν το καταλαβαίνει αυτό ας ρωτήσει και τον Bob Dylan... Το ποιές θα είναι κάθε φορά οι πολιτικές του απόψεις είναι δικαίωμά του και μπορεί ελεύθερα να τις εκφράσει γραπτώς ή εμπράκτως. Μπορεί να κριθεί γι αυτές αλλά θα πρέπει να κριθεί ως ένα κοινός θνητός. Ε, δε βλέπω τι από όσα έχει κάνει ο Μίκης, εάν τα έκανε ο οποιοσδήποτε άλλος έλληνας θα "σήκωναν" κριτική. Με σκάνδαλα δεν έμπλεξε, παρότι κι Υπουργός κανένας νόμος δεν έχει την υπογραφή του, δε συκοφάντησε, δεν εξύβρισε κανεναν, δε μας επέβαλε τη φάτσα του καθημερινά στην τιβί. Ας σκεφτούμε μόνο, ότι η σημερινή mainstream κατάσταση είναι οποιοσδήποτε καταχτά την δημοσιότητα σε κάποιον τομέα να μετατρέπεται σε τηλεοπτική περσόνα με "σημαντικές" απόψεις επί παντώς επιστητού... Ούτε αυτό το έκανε. Τον ψέγει ο Πετρουλάκης ότι εμφανίστηκε στο πλάϊ του Σαμαρά μετά τη νίκη του στις εσωκομματικές εκλογές. Αυτός και μερικές άλλες δεκάδες χιλιάδες συμπολιτών μας... Την άλλη φορά να ασκήσει ο κ. Πετρουλάκης πολιτική κριτική στο σουβλατζή της γειτονιάς μου. Απλά φαντάζομαι ότι αυτήν δεν θα την διαβάσει κανείς και κανένας δεν θα γράψει σχόλια....

Κρίση και "πραγματική οικονομία"

Συνήθως οι περισσότεροι σχολιαστές, ανησυχούν εάν η κρίση θα μεταφερθεί και πόσο στην "πραγματική" οικονομία.

Θέλω να τους καθησυχάσω. Όχι, αυτό δεν θα γίνει ποτέ. Η κρίση δεν θα μεταφερθεί από τον χρηματοπιστωτικό τομέα στην "πραγματική οικονομία". Απλά έχει γίνει το ακριβώς αντίθετο!

Τα κρισιακά φαινόμενα στην πραγματική οικονομία ήταν εμφανή και μερικές φορές έντονα, από τα τέλη της δεκαετίας του ΄80. Η φούσκα του παγκοσμιοποιημένου χρηματιστηριακού καπιταλισμού, έδωσε απλά κάποιες λύσεις στα προβλήματα που ήδη υπήρχαν.

Θα πρέπει εδώ να πω ότι ο καπιταλισμός ΔΕ μπορεί να επιβιώσει σαν ένα ομοιόμορφο κλειστό σύστημα. Σκεφτείτε μια Γερμανία, μόνη της επάνω σε έναν πλανήτη. Είτε το ονομάσουμε "υπεραξία" είτε "νόμιμο κέρδος", σε κάθε κύκλο παραγωγής-εμπορίας-κατανάλωσης, ένα κομμάτι της αξίας έχει αφαιρεθεί από την κοινωνία κι έχει αποθησαυριστεί κάπου. Εάν αυτό δε γυρίσει στην κατανάλωση, τότε απλά για τα διαθέσιμα προϊόντα θα υπάρχει ένα ολοένα αυξανόμενο έλλειμμα καταναλωτικής δύναμης που θα οδηγήσει σε μια κρίση συσσώρευσης αδιάθετων προϊόντων. Από τη στιγμή που αυτή η κρισιακή κατάσταση αρχίσει, ανατροφοδοτείται με τον ίδιο σχεδόν τρόπο. Εργοστάσια κλείνουν (μιας και τα προϊόντα μένουν αδιάθετα), κόσμος απολύεται, το εισόδημα προς κατανάλωση συρρικνώνεται περαιτέρω κ.ο.κ.

Αυτή η κρισιακή διαδικασία, εξαρτάται από δύο ακόμα παράγοντες. Το κατακτημένο επίπεδο ζωής των πολιτών και το βαθμό κορεσμού της αγοράς σε προϊόντα.

Το δεύτερο είναι σχεδόν αυτονόητο. Όσο η αγορά έχει ανάγκη νέων προϊόντων, τότε το κεφάλαιο που αποθησαυρίζεται (από την "υπεραξία" ή το "νόμιμο κέρδος") επανεπενδύεται στην κατασκευή νέων μονάδων παραγωγής κι επιστρέφει σαν λαϊκό εισόδημα προς κατανάλωση δια μέσου των οικοδόμων, των εργατών στην κατασκευή κεφαλαιουχικού εξοπλισμού κ.ο.κ.

Σκεφτείτε τη Γερμανία όταν βγήκε από τον Β'Π.Π. Όλα έπρεπε να φτιαχτούν από την αρχή.

Εδώ, έρχεται όμως κι αυτό το κεφάλαιο που αφορά τον κόσμο. Όταν το κατακτημένο επίπεδο ζωής είναι παρά πολύ χαμηλό, τότε και μόνο μια αργή βελτίωση του επιπέδου ζωής σε τμήματα -μόνο- του πληθυσμού είναι μια επαρκής διαδικασία για την αδιαμαρτύρητη ενσωμάτωση του συνόλου. Η ελπίδα ότι το αύριο θα φέρει τη βελτίωση και στον ίδιο είναι επαρκής λόγος. Σε αυτό το έδαφος ο καπιταλισμός είναι ακτύπητος! Αυτές όμως οι κρίσεις σε ώριμες και καταναλωτικά κορεσμένες κοινωνίες είναι αδιέξοδες.

Μετά την πετρελαϊκή κρίση, η "αγάπη" του καπιταλισμού για την παγκοσμιοποίηση, δεν ήταν τίποτα άλλο παρά μια "ειρηνική" επέκταση στον υπόλοιπο κόσμο, προκειμένου να βρει διεξόδους στις κρίσεις των ώριμων κοινωνιών του καπιταλιστικού κέντρου. Αυτό για κάποια χρόνια λειτούργησε ευεργετικά. Όμως κι αυτό από τις αρχές του '90 άρχισε να μην επαρκεί.

Τότε μας προέκυψε ο "αεριτζίδικος χρηματιστηριακός καπιταλισμός". Αυτός ήρθε να λύσει το πρόβλημα των κεφαλαίων που αποθησαυριζόντουσαν και ΔΕ μπορούσαν πλέον να επενδυθούν στις κορεσμένες κοινωνίες στην παραγωγή αγαθών.

Αυτή είναι η αιτία της κρίσης!

Σκεφτείτε τους καημένους πλούσιους. Έχουν μαζέψει ένα τεράστιο κεφάλαιο, το οποίο δε μπορούν πλέον να το αυγατίσουν. Σκεφτείτε επίσης τα φτωχά "χρυσόπαιδα" που μέχρι τότε έκαναν καριέρα αυγατίζοντας τα κεφάλαια των εντολέων τους και τώρα πλέον δε μπορούν.

Κι αυτές οι δύο κατηγορίες, ΔΕΝ έχουν πραγματική ανάγκη να αυγατίσουν τα λεφτά τους. Έχουν αρκετά για να ζήσουν για πολλές γενιές. Απλά το "παιχνίδι¨είναι που τους συνεπαίρνει.

Οι δρόμοι που ακολούθησαν αυτά τα κεφάλαια είναι δύο. Ένα μεγάλο μέρος από αυτά το δάνεισαν στους φτωχούς για να μπορούν αυτοί να αγοράζουν τα προϊόντα τους. Με τον τρόπο αυτό "κίνησαν" αρχικά όλο το σύστημα, αλλά μετά από λίγο, στο καταναλωτικό έλλειμμα που δημιουργούσε η κλοπή υπεραξίας προστέθηκαν οι τόκοι των καταναλωτικών δανείων. Το σύστημα "κέρδισε¨ μερικά χρόνια αλλά βουτήχτηκε εντονότερα στην κρίση.

Τα κεφάλαια που δεν οδηγήθηκαν στην κατανάλωση δια μέσου των τραπεζών άρχισαν να παίζουν ένα παιχνίδι "παραγωγής κερδών", είτε μέσω χρηματιστηρίων εμπορευμάτων, αξιών, συναλλάγματος και πετρελαίου, είτε στο κόλπο των "εξαγορών και συγχωνεύσεων".

Όλο αυτό το κύκλωμα έπαιζε και παίζει με πλασματικές αξίες, δημιουργεί πλασματικά κέρδη και ζημιές κι απλώς ικανοποιεί την ανάγκη του παιχνιδιού του "κέρδους". Δεν ικανοποιεί καμία ανθρώπινη και κοινωνική ανάγκη. Είναι μια παρασιτική δραστηριότητα που κατατρώει τις σάρκες των κοινωνιών.

Η ένταση της ανισοκατανομής στη συσσώρευση του πλούτου γιγάντωσε τη φούσκα σε τέτοιο βαθμό που κάποιοι δε μπορούσαν πλέον να διακρίνουν την πραγματική της υπόσταση. Όμως είναι νομίζω φανερό ότι η κρίση της πραγματικής οικονομίας δημιούργησε τη χρηματοπιστωτική φούσκα.

Δεν είναι η "πραγματική οικονομία" αυτή που θα πρέπει να αγωνιά για τη χρηματοπιστωτική φούσκα αλλά το ανάποδο! Ακόμα κι αν λυθούν τα προβλήματα του χρηματοπιστωτικού συστήματος αυτό ΔΕΝ θα λύσει το πρόβλημα της πραγματικής οικονομίας.

Εν κατακλείδι, επειδή ΔΕΝ πιστεύω ότι υπάρχουν "επιφανείς" αστοί πολιτικοί που θα μπορέσουν να διαμορφώσουν έναν "συμβιβασμό", το πιθανότερο είναι η κρίση να παρατείνεται διαρκώς. Αυτό θα φέρει κάποια στιγμή με τον έναν ή τον άλλο τρόπο τα εκατομμύρια των αναξιοπαθούντων στους δρόμους κι οι κοινωνικές εξεγέρσεις θα γίνουν πάλι καθημερινότητα.

Σε όσους διακρίνουν στην έξαρση της ανθρώπινης δυστυχίας "ιστορικές ευκαιρίες", θα ήθελα να σημειώσω ότι δε συμφωνώ.

Παρόλο που θεωρώ ότι ο καπιταλισμός είναι ένα ιστορικά ξεπερασμένο κοινωνικοοικονομικό σύστημα, δεν σας κρύβω ότι θα με βόλευε τα μάλα ένας "ιστορικός συμβιβασμός" που θα παρέτεινε την ομαλή ζωή του για το χρονικό διάστημα της παραμονής μου στο μάταιο τούτο κόσμο... Απλά αυτό σήμερα δε φαντάζει πιθανό...

Ανάκαμψη και κουραφέξαλα...

Για να το γράψω απλά. Ανάκαμψη ΔΕΝ θα υπάρξει.

Μέχρι σήμερα, όταν το σύστημα βυθιζόταν σε κάποια από τις κρίσεις του, υπήρχε τουλάχιστον μια κάποια εξήγηση για τις αιτίες της κρίσης, κι όταν έλειπε αυτό, υπήρχε τουλάχιστον κάποιο σχέδιο για την έξοδο.

Για την κρίση του'29 υπήρχε η λύση του Β' Παγκοσμίου Πολέμου. Για την πετρελαϊκή κρίση υπήρχε η αιτία (η προβληματική προμήθεια του καυσίμου) και κάπως διαμορφώθηκε μια λύση. Κ.ο.κ.

Για τη σημερινή κρίση, δεν υπάρχει ούτε το ένα, ούτε το άλλο.

Σαν αιτία φωτογραφίζονται τα golden boys (...). Αστειότητες. Υπάρχουν απλά δύο ενδεχόμενα.

Το πρώτο είναι να θεωρήσουμε ότι μηχανισμός της χρηματιστηριακής φούσκας ΔΕΝ είναι απαραίτητος στην αναπαραγωγή του καπιταλισμού (παρόλο που αυτή ήταν η λύση που είχε προταθεί για παλαιότερες κρίσεις..). Στην περίπτωση αυτή, και τα golden boys, ως σύμβολα και λειτουργοί του "αεριτζίδικου" καπιταλισμού θα έπρεπε απλά να μας είχαν τελειώσει. Κάτι τέτοιο δεν το βλέπουμε.. Ίσα-ίσα εξακολουθούν να ζουν και να βασιλεύουν.

Το δεύτερο είναι να θεωρήσουμε ότι ο "αεριτζίδικος" καπιταλισμός είναι μεν αναγκαίος, αλλά έγιναν κάποιες υπερβολές που θα πρέπει λιγάκι να μαζέψουμε... Ε, αυτό πια είναι ανέκδοτο. Ο ακραίος νεοφιλελευθερισμός της δεκαετίας του ΄90 ακριβώς εκεί βασίστηκε. Ότι ο καπιταλισμός είναι ένα κοινωνικοοικονομικό σύστημα με "αυτόματη" διόρθωση μέσα από την κολυμπήθρα της αγοράς. Οι όποιοι ελεγκτικοί μηχανισμοί θεωρήθηκαν ότι νοθεύουν τις λειτουργίες της αγοράς κι εν τέλη , ποιος θα ελέγξει ποιόν? Όταν οι χρηματοοικονομικές εταιρείες γιγαντώθηκαν με κύκλους εργασιών μεγαλύτερους από τα ΑΕΠ μεγάλων χωρών, είναι τουλάχιστον αφελές να πιστεύει κανείς ότι θα μπορέσει να τους ελέγξει. Όχι μάγκες, αυτό δε γίνεται. Η κατάσταση με τον "αεριτζίδικο" καπιταλισμό, θυμίζει την παλιά ρήση του Μάρξ: "ο καπιταλιστής θα πουλήσει ακόμα και το σκοινί για να τον κρεμάσουν".

Ακόμα κι εάν υπήρχε η δυνατότητα να "μετριαστούν" λιγάκι τα "χρυσόπαιδα", προκειμένου να σταθεροποιηθεί το σύστημα, αυτό αντίκειται στην απλή κυρίαρχη καπιταλιστική λογική του κέρδους. Τα "χρυσόπαιδα" έχουν την εξουσία και θα τινάξουν αδίστακτα τα πάντα στον αέρα εάν κάπου μυριστούν ψητό. Ακόμα κι εάν από αυτήν την εξέλιξη "ροκανίσουν" το κλαδί στο οποίο κάθονται...

Περί ελλείμματος..

Ας με συγχωρήσετε για την απλοϊκότητα του προβληματισμού μου, αλλά όμως αλήθεια, δε μπορώ να βρω μιαν απάντηση.

Παλαιότερα, το "ελληνικόν κράτος" είχε αναλάβει και χρηματοδοτούσε όλες τις υπηρεσίες κοινής ωφέλειας και τις παρείχε με ένα πολλές φορές συμβολικό τίμημα.

Ας σκεφτούμε ότι ΔΕΗ κι ΟΤΕ πέρασαν δίκτυα σε όλη την Ελλάδα, μια χώρα με δύσκολη γεωγραφία κι απομονωμένα χωριά και νησιά. Την επένδυση αυτή την ανέλαβε το κράτος κι οι λογαριασμοί ΟΤΕ και ΔΕΗ τα παλιά καλά χρόνια ήταν εξαιρετικά μικροί.

Το ίδιο έγινε και με το νερό, όπου μεγάλες επενδύσεις (άλλες καλές άλλες κακές, άλλες χρήσιμες άλλες ολίγον του "κ..λου") τελικά κατάφεραν να έχουμε σε όλη τη χώρα καθαρό νεράκι να πίνουμε. Πάλι ο λογαριασμός για το νερό ήταν συμβολικός (άρχισε να αυξάνει τότε με την λειψυδρία κι από τότε δε σταμάτησε παρόλο που πλέον νερό υπάρχει αρκετό..).

Η παιδεία ήταν δημόσια και δωρεάν και τα ιδιωτικά σχολεία για τους μαμόθρεφτους, οι δρόμοι δημόσιοι με ελάχιστες περιπτώσεις διοδίων, τα δημοτικά τέλη ήταν ασήμαντα και τα δημόσια νοσοκομεία νοσήλευαν τους άρρωστους .

Σήμερα, ΔΕΗ, ΟΤΕ, Νερό είναι επιχειρήσεις με ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια κι απαιτήσεις κερδοφορίας ΚΑΙ δεν έχουν και μεγάλες επενδύσεις να κάνουν (αυτές έχουν ήδη γίνει όταν ήταν δημόσιες...).

Οι εισφορές για την κοινωνική ασφάλιση ήταν σχετικά μικρές κι υπήρχε ένα ελάχιστο προσδοκώμενο που τις αντιστάθμιζε.

Για την παιδεία κατά μέσο όρο 50% των δαπανών προκύπτουν από την τσέπη των πολιτών (από τη δική μου το 100%).

Για υγεία και κοινωνική ασφάλιση να μη μιλήσω (ιδίως για το δεύτερο μέρες που είναι...).

Τι να πω για τους δρόμους? Για τους δημοτικούς πληρώνουμε υπέρογκα δημοτικά τέλη κι οι δρόμοι παραμένουν το ίδιο κακοί, για τους εθνικούς δρόμους έβαλαν παντού διόδια.

Εδώ μου κάθεται το μέγα ερώτημα. Τι στο διάολο χρειάζεται τα λεφτά που μαζεύει με τους φόρους? Κι ακόμα παραπέρα, εφόσον έτσι κι αλλιώς ΔΕΝ τα χρειάζεται, έλλειμμα πώς στο διάολο προκύπτει?

Ποιός φταίει για την κρίση? Μα φυσικά ο Γκορμπατσόφ!

Ένας ιταλός μαθηματικός (Corado Gini) πρώτος εφάρμοσε μια μαθηματική μέθοδο για τον προσδιορισμό της ανισότητας μιας κατανομής. Η μέθοδος αυτή πήρε το όνομά του (Gini coefficient) και λαμβάνει τιμές από 0 (όταν η κατανομή είναι απόλυτα ομοιόμορφη) έως 1 (όταν ένας τα έχει όλα κι οι άλλοι τίποτα...).

Με αυτήν την μέθοδο αυτή μπορούμε να απεικονίσουμε την εξέλιξη της ανισοκατανομής του παγκόσμιου πλούτου τα τελευταία χρόνια.

Η επίδραση του Γκορμπατσόφ είναι η κατακόρυφη άνοδος της καμπύλης τα χρόνια ΄89-΄93..

Η αλήθεια είναι ότι μετά το 1993 η Gini coefficient δείχνει πάλι μια πτώση, παρόλο που οι αναλυτές θεωρούν ότι σίγουρα η ανισοκατανομή του πλούτου, μετά το pick τις χρονιές ΄89-'93, εξακολουθεί να γίνεται ολοένα και μεγαλύτερη.

Πιστεύουν ότι οι γενικότερες αλλαγές στην παγκόσμια οικονομία κάνουν τον δείκτη να εμφανίζει μείωση (η άνοδος της Κίνας, των Τίγρεων της Ασίας κ.ο.κ), ενώ η ανισοκατανομή εντείνεται.

Η Κρίση, οι θεωρίες συνομωσίας και τα «αισιόδοξα» μηνύματα.

Τελευταία έχουν γίνει πολύ της μόδας οι «θεωρίες συνομωσίας» και για την κρίση. Δεν πρόκειται για καμιά καινούρια μόδα. Για κάθε σημαντικό γεγονός εμφανίζονται και τέτοιες απλοϊκές θεωρίες. Η συνηθέστερη είναι η «παγκόσμια σιωνιστική συνωμοσία» που εμφανίζεται σαν ερμηνεία της κάθε καταστροφής. Πιο πρόσφατη είναι αυτή που αφορά την καταστροφή των δίδυμων πύργων.

Όσο αφορά την κρίση, οι συνομωσιολογικές θεωρίες την χρεώνουν σε κάποια συγκεκριμένη οικονομική ελίτ.

Δεν θα είχα ιδιαίτερη αντίρρηση να συζητήσω και να δεχτώ και τέτοιες πλευρές που αφορούν την κρίση, όμως αυτές οι θεωρίες κρύβουν και μια επικίνδυνη πλευρά. Δεν περιορίζονται στο να κατονομάζουν αυτούς που –κατά τη γνώμη τους- έχουν τη μεγαλύτερη ευθύνη, αλλά θεωρούν ότι πιθανότατα η κρίση ΔΕΝ θα υπήρχε εάν ΑΥΤΟΙ δεν τη μηχανεύονταν και ταυτόχρονα το τέλος της κρίσης θα έρθει «αυτόματα» όταν οι συνωμότες το αποφασίσουν και μόλις αυτοί το επιθυμούν.

Έτσι, αποκρύπτουν κι υποβαθμίζουν ενοχλητικά τις βασικές αιτίες της κρίσης και ταυτόχρονα προπαγανδίζουν μια παθητική στάση στον κόσμο για την αντιμετώπιση της κρίσης και των συνεπειών της. Αυτός είναι άλλωστε κι ο λόγος που αυτές θεωρίες βρίσκουν εύκολα τις πόρτες ανοικτές στα ΜΜΕ για να διαδοθούν.

Στην Ελλάδα, μια τέτοια θεωρία κατονόμαζε τις τράπεζες σύμφωνα με το ακόλουθο σενάριο:

1.       Κλείνουν τις στρόφιγγες κι οδηγούν την οικονομία σε οικονομική ασφυξία.

2.       Πριμοδοτούν τις καταθέσεις και συγκεντρώνουν ότι ρευστό κυκλοφορεί.

3.       Βασίζονται στο ότι πολλοί επιχειρηματίες για να εξασφαλίσουν ρευστότητα στις επιχειρήσεις τους θα ρευστοποιήσουν φθηνά ότι μετοχές έχουν.

4.       Θα μαζέψουν τις μετοχές τους –λοιπόν- στα χαμηλά

5.       Μόλις το κάνουν θα μηδενίσουν τα επιτόκια δανεισμού υποχρεώνοντας τους καταθέτες να στραφούν στο χρηματιστήριο για να εξασφαλίσουν κάποιες ανεκτές αποδόσεις στα κεφάλαιά τους

6.       Αυτό θα ανεβάσει κατακόρυφα το ελληνικό χρηματιστήριο, θα πουλήσουν ΚΑΙ θα κονομήσουν.

Όσο αφορά τον υπόλοιπο κόσμο, υπάρχουν θεωρίες που αποδίδουν την κρίση π.χ. σε μια ομάδα «αποφοίτων του Yale» ή κάποιου άλλου τέτοιου «κλειστού» οικονομικού λόμπι. Αυτές π.χ. συνοψίζονται στο σενάριο:

1.       Για δικούς τους λόγους ανέβασαν στα ύψη την τιμή του πετρελαίου

2.       Πολλά λεφτά μαζεύτηκαν στις πετρελαιοπαραγωγικές χώρες δυστυχώς γι αυτούς συμπεριλαμβανομένων της Ρωσίας και της Βενεζουέλας

3.       Δημιουργούν μια κρίση, πέφτουν οι τιμές του πετρελαίου,

4.       Μέσω των κρατικών  ομολόγων (ιδιαίτερα των ΗΠΑ) ξαναμαζεύουν πίσω αυτό το χρήμα έναντι ομολόγων που εξ αιτίας της αναμενόμενης πληθωριστική υποτίμησης των νομισμάτων θα μοιάζουν σε λίγο καιρό με παλιόχαρτα.

Και τα δύο σενάρια είναι από αληθοφανή έως αληθινά. Αυτό που ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ, είναι ερμηνεία της κρίσης. Για να τις καταστήσουν τέτοιες τις διανθίζουν και με ιστορίες μυστικών συναντήσεων, κλειστών λόμπι, άνομων  συνευρέσεων κ.ο.κ.

Προφανώς η κρίση δίνει σε κάποιους τη δυνατότητα να προβούν σε σημαντικότατες αναδιανομές του πλούτου προς όφελός τους. Σιγά την ανακάλυψη. Και να μην την είχαν εφεύρει την κρίση, κι οι ελληνικές τράπεζες και τα ξένα οικονομικά «λόμπι» αυτά ακριβώς θα έκαναν χωρίς αμφιβολία. Το διακύβευμα είναι αυτό που είχε πρώτος και πολύ νωρίς διατυπώσει ο Μητσοτάκαρος. Να μη μπουν κακές ιδέες στον κόσμο ότι η αιτία της κρίσης είναι το ίδιο το κεφαλαιοκρατικό οικονομικό σύστημα.

Τον ίδιο ακριβώς σκοπό υπηρετούν και τα τελευταία μηνύματα αισιοδοξίας που πουλούν τα διάφορα «έγκυρα» οικονομικά ιδρύματα και fora, με τελευταίο το χθεσινό G7. Ο στόχος είναι απλός. Είχαμε μια «χρηματοπιστωτική» κρίση, «σπρώξαμε» ρευστότητα στην αγορά και η οικονομία θα ξανάρθει στα φυσιολογικά καλά επίπεδα…

Μακάρι να ήταν έτσι. Όσοι έχουν μικρή έστω σχέση με επιχειρήσεις, γνωρίζουν ότι ο όρος «αντιμετωπίζω προβλήματα ρευστότητας» (σε μακροοικονομικά θα το λέγαμε «χρηματοπιστωτικά προβλήματα») είναι ο ευφημισμός του «πάω χάλια, έχω ζημιές, δεν είμαι βιώσιμος και ψάχνω δανεικά για να χρηματοδοτήσω της ζημιές και να συνεχίσω να υπάρχω»…

Αυτή άλλωστε είναι κι η ακριβής περιγραφή μιας τεράστιας μερίδας μικρών και μεγάλων επιχειρήσεων που στην Αμερική πλέον έχουν κι όνομα. Λέγονται «zombie companies”…

Η πτώση του μέσου ποσοστού κέρδους όσο κι αν έχει αντισταθμιστεί τα τελευταία χρόνια από την ένταση της εκμετάλλευσης των εργαζομένων παραμένει η βασική αιτία της κρίσης.

Όσο η εκμετάλλευση εντείνεται, τόσο το λαϊκό εισόδημα που είναι διαθέσιμο για κατανάλωση μειώνεται, σπρώχνονται ακόμα και τα λαϊκά στρώματα στο δανεισμό για να αντισταθμιστεί η μείωση της καταναλωτικής τους δύναμης που οδηγεί σε μεγαλύτερο έλλειμμα διαθέσιμου λαϊκού εισοδήματος αφού πλέον μέρος του κατευθύνεται και προς τις τράπεζες. Αυτό το γαϊτανάκι κάποτε διαλύεται...

Αυτή είναι η αιτία του προβλήματος, ήδη κάποιοι θυμήθηκαν ότι κι ο ίδιος ο Κέϋνς είχε πει ότι μέχρις ενός σημείου αποτελεί λύση η ένταση της εκμετάλλευσης και γι αυτό το θέμα μέχρι τώρα δεν έχει ειπωθεί κουβέντα.

Τα μέτρα σωτηρίας είναι «συμπτωματολογικά» που θα έλεγε κανείς με ιατρικούς όρους, αλλά όχι θεραπεία.

Μακάρι να έχω άδικο και να υπάρχει αποδεκτή θεραπεία στα πλαίσια του καπιταλισμού…

Τουρκία, ΗΠΑ, ΕΕ κι Ελλάδα

Παρά το γεγονός ότι η επίσκεψη Ομπάμα στην Τουρκία σηματοδοτεί μια αναβάθμιση του ρόλου της, μου φαίνεται ότι οι απόψεις που εκφράζονται ακόμα κι από ιδιαίτερα έγκυρους αναλυτές (π.χ. Δελαστικ http://www.ethnos.gr/article.asp?catid=11826&subid=2&tag=8953&pubid=3072803) είναι πρόχειρες και βεβιασμένες.

Με βάση τις τελευταίες εξελίξεις, είναι σίγουρο ότι οι ΗΠΑ δείχνουν να θέλουν μια αναβάθμιση των σχέσεών τους με την Τουρκία και σίγουρα η Ε.Ε. δεν έχει πλέον στις άμεσες προτεραιτότητες της την ένταξη της Τουρκίας.

Όλα αυτά είναι σωστά. Το ερώτημα όμως εάν τα παραπάνω αποτελούν  πρόσκαιρες διαφοροποιήσεις από στρατηγικές επιλογές ή σηματοδοτούν μια στρατηγική μεταστροφή.

 

Τα βασικά χαρακτηριστικά του τριγώνου Τουρκία-ΕΕ-ΗΠΑ βασίζονταν στα παρακάτω στοιχεία:

1. Όσο αφορά την Τουρκία:

α) Στο φόβο μιας πιθανής αποσταθεροποίηση της Τουρκίας κάτω από το φως των εξαιρετικά οξυμένων κοινωνικών αντιθέσεων σε μια χώρα με πρωτόγονους ακόμα κοινωνικούς θεσμούς,

β) Στο ειδικό οικονομικό βάρος μιας μεγάλης χώρας με σημαντικότατη πλέον βιομηχανική υποδομή με σημαντικούς αυξητικούς ρυθμούς,

γ) Στη γειτνίασή της με τις "θερμές" περιοχές του πλανήτη αυτήν την ιστορική περίοδο.

2. Όσο αφορά την Ε.Ε.:

α) Στην οικονομική χρησιμότητα της Τουρκίας σε μια Ε.Ε. με κυρίαρχο στοιχείο την οικονομική ενοποίηση χωρίς ουσιαστική πολιτική ενοποίηση

β) Στη φιλοδοξία της Γερμανίας να χρησιμοποιήσει την ένταξη της Τουρκίας ως μοχλό περαιτέρω αύξησης της σφαίρας επιρροής της

3. Όσο αφορά τις ΗΠΑ:

α) Τη σταθεροποίηση της Τουρκίας ως ένα προγεφύρωμα της Δύσης στη "θερμή γειτονιά",

β) Την διευθέτηση του -άλυτου για την ώρα- προβλήματος της ίδρυσης Κουρδικού κράτους στο Ιρακ (που θα αποσταθεροποιήσει περαιτέρω την Τουρκία).

Η Ελλάδα τι ρόλο έχει σε όλα αυτά? Η Ψωροκώσταινα απλά πίστεψε ότι με την είσοδο της Τουρκίας στην ΕΕ, όλα τα διμερή προβλήματά της θα λύνονταν αυτομάτως. Η Τουρκία θα αναγκαζόταν να αποδεχτεί το Διεθνές Δίκαιο και τα συνοριακά και μειονοτικά προβλήματα ενταγμένα στο ευρωπαϊκό πλαίσιο θα έχαναν το ειδικό βάρος που έχουν σήμερα. Όσο κι εάν η Τουρκία αποτελεί έναν ιδιαίτερα ισχυρό και πείσμονα παίκτη που διαπραγματευόταν σκληρά και το κάθε "κόμμα", δε μου φαίνεται τελείως λάθος αυτό που επεδίωκε η χώρα μας. Ναι, πιθανότατα μεγάλο μέρος των διμερών μας προβλημάτων θα λύνονταν αυτόματα κι ανέξοδα. Γιατί όχι λοιπόν?

Η γνώμη μου ήταν πάντα ότι πρακτικά ποτέ η Τουρκία ΔΕΝ θα έμπαινε στην ΕΕ. Όχι γιατί οι Ευρωπαίοι δεν θα την ήθελαν αλλά γιατί αυτό θα σήμαινε για την Τουρκία μια οικονομική καταστροφή. Η Τουρκία πίεζε για την ένταξη για να πάρει παράπλευρα οφέλη κι η ΕΕ έκανε ότι ήθελε την Τουρκία για να διατηρεί ανοικτούς τους διαύλους επικοινωνίας γνωρίζοντας ότι πρακτικά αυτό δεν θα γινόταν ποτέ. Ένα θέατρο σκιών ήταν αυτή η ιστορία όλα αυτά τα χρόνια.

Μην ξεχνιώμαστε. Η ένταξη μιας χώρας στην ΕΕ ΔΕΝ είναι είσοδος στον παράδεισο. Είναι κατάκτηση μιας ακόμα αγοράς προς εκμετάλευση από τους ισχυρούς της Κεντρικής Ευρώπης. Εκτός από τα μεγάλα κονγκλομεράτ (υπό τον έλεγχο και των στρατιωτικών) που κυριαρχούν στην οικονομική ζωή της Τουρκίας και τα οποία πιθανότατα να αποκόμιζαν οφέλη από την ένταξη, όλος ο ιστός των μικρομεσαίων μεταποιητικών της επιχειρήσεων θα καταστρεφόταν ολοκληρωτικά με την άρση των προστατευτικών μέτρων που τις στηρίζουν σήμερα. Ότι έγινε και στη χώρα μας...

Χωρίς αμφιβολία, η Τουρκία αποτελεί και σημείο συνάντησης της αδιευκρίνιστης ακόμα πορείας των σχέσεων ΗΠΑ-ΕΕ. Τα δύο αυτά ιμπεριαλιστικά κέντρα, παρόλο που επιδεικνύουν εξαιρετική σύμπνοια, εμφανίζουν κι αποκλίνουσες στρατηγικές και θεωρώ αφελές να πιστεύουμε ότι αυτές είχαν τις αιτίες τους αποκλειστικά στις εξτρεμιστικές επιλογές του Μπους. Υπάρχει πάντα μια υποβόσκουσα μάχη για τις σφαίρες πολιτικής και κοινωνικής επιρροής που εμπεριέχει συγκρουσιακές καταστάσεις ανεξάρτητα από τις υπερβολές ή όχι του εκάστοτε αμερικανού προέδρου.

Όλα τα παραπάνω δημιουργούν μια διαλκυστίνδα που τραβάει τις εξελίξεις πότε προς τη μία και πότε προς την άλλη κατεύθυνση ΧΩΡΙΣ αυτό να εμπεριέχει σημαντικές μεταβολές στην στρατηγική των εμπλεκομένων.

Ποιά είναι λοιπόν επίδραση της κρίσης σε αυτό το τρίγωνο? 

1. Σίγουρα, ανέδειξε την πολιτική αδυναμία της Ε.Ε. κι έχει καταστήσει εμφανές ότι μέχρι νεωτέρας η επέκταση της Ε.Ε. θα παγώσει. Αυτό αφορά ΚΑΙ την Τουρκία χωρίς να είναι θέμα της Τουρκίας.

2. Ξεχνώντας τα ευχολόγια της Συνόδου των G20, στην πραγματικότητα κυριαρχεί η πολιτική του "ο σώζων εαυτόν σωθείτω". Οι σχέσεις ΗΠΑ-ΕΕ θα μπουν σε συνθήκες αυξανόμενης έντασης με συνέπεια οι ΗΠΑ να επιθυμούν διακαώς να δημιουργήσουν νέα προβλήματα στις ΕΕ (όπως π.χ. με την είσοδο της Τουρκίας) και να "φορτώσουν" σε αυτήν τα προβλήματα σταθεροποίησης της Τουρκίας εν αναμονή άκρως αποσταθεροποιητικών εξελίξεων (όπως π.χ. το Κουρδικό).

Τίποτα από τα παραπάνω δεν οδηγεί σε διαπιστώσεις ότι υπάρχει μια συνολική μεταστροφή των κυρίαρχων στρατηγικών. Περισσότερο οι τελευταίες εξελίξεις μου δίνουν την εντύπωση διερευνητικών κινήσεων. Η κατάσταση εγκυμονεί σημαντικές μεταβολές στρατηγικής των ισχυρών, γεγονός που θα εμπλέξει και τη χώρα μας σε περιπέτειες.

Θα πρέπει να μην βιαστούμε να βγάλουμε συμπεράσματα αλλά, σίγουρα να να έχουμε τα μάτια και τα αυτιά μας ανοικτά γιατί οι εξελίξεις θα είναι το επόμενο διάστημα ραγδαίες.

Επιτέλους θα γίνουμε Ιρλανδία!

Στις 7/4 αναφερόμουνα στην κόλαση που αναμένεται το φθινόπωρο.

Ενδιάμεσα, διάβασα διάφορες αισιόδοξες προβλέψεις μεγαλόσχημων, παρατήρησα την άνοδο των χρηματιστηρίων που ερμηνεύτηκε σαν προεξόφληση καλών προβλέψεων κι αναρωτιόμουνα εάν βλέπω τόσο στραβά το γιαλό

Πριν αλέκτωρ λαλήσει τρις όμως ήρθε κι η επιβεβαίωση. Η κυβέρνηση έχει ΗΔΗ δεσμευτεί για μέτρα στυλ Ιρλανδίας. Εδώ δε μιλάμε για κάποιους επιπλέον φόρους ή για μηδενικές αυξήσεις.

Να μην ξεχνάμε, η Ιρλανδία πήγαινε για ένα έλλειμμα ΑΕΠ κοντά στο 12% και τα μέτρα που πήρε είναι μέτρα που επιβάλει το ΔΝΤ σε τριτοκοσμικές χώρες.

Π.χ. στην Ουγγαρία που επέβαλε μέτρα το ΔΝΤ για να την χρηματοδοτήσει "έκοψαν" τον επιπλέον μισθό του Δεκέμβρη, ή στην Ιρλανδία επέβαλαν χιλιάδες απολύσεις σε δημοσίους υπαλλήλους..

Μην περιμένουμε κάτι λιγότερο. Η κατάργηση του 14ου μισθού κι οι μαζικές απολύσεις στο δημόσιο τομέα αποτελεί το λιγότερο που θα δούμε.

Στη σημερινή Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία, επιβεβαίωναν και την άλλη πρόβλεψή μου. Ότι πλέον ο Καραμανλής έχει κάνει ήδη γαργάρα την αποστρατεία του με τιμητικό τρόπο. 

Έχει διαμορφώσει δύο εναλλακτικές λύσεις (προς στιγμήν).

Η πρώτη είναι να πάει για εκλογές τον Ιούνιο μέσα σε έναν καταιγισμό οικονομικής κινδυνολογίας με σκοπό είτε να παραδώσει την καυτή πατάτα στο Γιωργάκη είτε να λάβει έγκριση για την καταιγίδα των μέτρων που σκοπεύει να πάρει το Φθινόπωρο με σκοπό να έχει μια μίνιμουμ κοινωνική συναίνεση.

Αλλιώς, θα λάβει τα μέτρα το Φθινόπωρο και θα οδηγήσει τη ΝΔ στην άμεση πτώση, θεωρώντας όμως αυτήν την "γενναιότητα" σαν γραμμάτιο που θα τις χρωστάει η ντόπια ολιγαρχία.  Ένα γραμμάτιο που θα δοκιμάσει να εισπράξει σε σύντομο χρονικό διάστημα η Ντορούλα.

Όσο κι αν ο χοντρούλης πρωθυπουργός μας φαντάζει πελαγωμένος κι άβουλος, έμμεσα παίζει ένα ιδιαίτερα δυνατό χαρτί εκβιάζοντας τους ευρωπαίους εταίρους του.  Ισορροπεί σχετικά επιδέξια στην κόψη του ξυραφιού και περιμένει τον "από μηχανής θεό" να τον σώσει. Η αλήθεια είναι ότι πιστεύω ότι ίσως και να τα καταφέρει.

Αποτελεί -θέλουμε δε θέλουμε- ο Κωστάκης τη μοναδική "ευρωπαϊκή" πολιτική λύση στη χώρα μας. Ποιές είναι οι εναλλακτικές? Το "σοσιαλιστικό" ΠΑΣΟΚ? Μα το ΠΑΣΟΚ σήμερα είναι ίσως το φιλοαμερικανικότερο κόμμα που έχει περάσει από τη χώρα τις τελευταίες δεκαετίες.  Θα μετατρέψει την Ελλάδα σε μια Τσεχία ή Πολωνία. Ένα ακόμα μέλος της "ακμάζουσας" "Νέας Ευρώπης" που έλεγε ο Μπους.

Ακόμα και στη Ν.Δ., πιθανότερος αντικαταστάτης του Κωστάκη είναι η Ντορούλα της γνωστής οικογενείας... 

Επειδή φαντάζομαι ότι ο γαλλογερμανικός άξονας δεν θα θέλει άλλη μια χώρα να μετατραπεί σε αμερικάνικη τρίτη φάλαγγα στο εσωτερικό της, κάτι θα πρέπει να κάνει...

Έτσι, το παιχνίδι του Κωστάκη είναι μεν σχετικά απλό, παρόλο που όμως είναι κι ιδιαίτερα αποτελεσματικό. ίσως αυτό αποτελεί και το μόνο λόγο που η Ελλάδα θα πρέπει να τον θυμάται.

Αφού έκλεισε το μάτι στη Ρωσία και μάλιστα με τρόπο που ΚΑΝΕΝΑΣ άλλος πρωθυπουργός δεν τόλμησε (προμήθεια ρώσικων οπλικών -BMP- και συμφωνία για τον αγωγό) ερχόμενος σε σημαντική σύγκρουση με τις ΗΠΑ, έχει τώρα στραφεί ολοκληρωτικά προς την Ευρώπη. Τριγυρίζει με ένα τεράστιο πακέτο αμυντικών προμηθειών, το οποίο επιδεικνύει στους ευρωπαίους εταίρους, πάλι ερχόμενος σε κατάφωρη αντίθεση με τον ατλαντικό ηγεμόνα.

Αφήνει σκόπιμα να εννοηθεί ότι θα τα δώσει όλα στη Γαλλία, έχοντας ήδη ικανοποιήσει τη Γερμανία με την παράδοση του ΟΤΕ και με συνεχείς αλλά μικρές παραγγελίες σε γερμανικών συμφερόντων πολεμικές βιομηχανίες (άλλωστε για να μην ξεχνιόμαστε η Dassault που διεκδικεί την προμήθεια των μαχητικών, υποτίθεται σε σύγκρουση με τους γερμανούς της EADS που πλασάρουν το Eurofighter,  ανήκει κατά 25% στην EADS!!!).

Ταυτόχρονα, η υπογραφή των τεράστιων αυτών εξοπλιστικών συμφωνιών, μπορεί μέσα από τα αντισταθμιστικά να ενισχύσουν την παραπαίουσα ελληνική μεταποίηση.

Η πρότασή του προς τους ευρωπαίους εταίρους του είναι σχετικά απλή:

1) Κάνετε γαργάρα τα περι άμεσης μείωσης του ελλείμματος

2) Μας δίνεται μια πρόσθετη οικονομική ενίσχυση για να τα βγάλουμε πέρα

3) Με στηρίζετε προσωπικά να βγάλω τη δύσκολη

και με τα φράγκα που θα σας κοστίσει η διάσωσή μου (και της χώρας συνακόλουθα), εγώ:

1) θα σας γυρίσω το μεγάλο μέρος πίσω με τις αμυντικές παραγγελίες για να δουλέψουν λίγο κι οι βιομηχανίες σας

2) θα ψιλοτονώσω με αντισταθμιστικά την χειμάζουσα ελληνική μεταποίηση

3) θα εξοπλιστώ σαν αστακός για να μπορώ να μετατραπώ και σε ένα αντίβαρο στην υπεραντλαντική ενίσχυση της Τουρκίας και να μπορώ να γίνω ο "λαγός" στην απόρριψη της ευρωπαϊκής της προοπτικής. 

Και φυσικά 4) κάποτε θα στρώσει η κατάσταση και θα σας γυρίσω και πίσω όλα τα τάληρα που θα μου δώσετε τώρα. Άλλωστε την προμήθεια των ατμοκίνητων φρεγατών που πήραμε πριν από έναν αιώνα την αποπληρώσαμε στα τέλη της δεκαετίας του '80...

Για τους παραπάνω λόγους ο Κωστάκης διατηρεί ανοικτά όλα τα ενδεχόμενα. Και καλά κάνει. Η Ισπανία ήδη δήλωσε ότι γράφει το σύμφωνο σταθερότητας στα παλαιότερα των υποδημάτων της. Οι εξελίξεις είναι τόσο ραγδαίες που δεν είναι αφελές να περιμένει μέρα-τη-μέρα για να δει τις εναλλακτικές δυνατότητες που θα έχει.

Περί συμβιβασμού κι "ασυμβίβαστων"...

Έχω βαρεθεί να χαζεύω συνεντεύξεις των διαφόρων περιφερόμενων "αστέρων" του ελληνικού "σταρ σύστεμ" (θεέ μου τι γράφω!).

Όλοι -μα όλοι κι όλες ένα πράγμα- είναι ασυμβίβαστοι! Δεν ανέχονται μύγα στο σπαθί τους, δεν αντέχουν το "δήθεν", δεν τους ενδιαφέρει το "φαίνεσθαι¨...

Φαντάζομαι ότι θα θεωρούν κιόλας ότι είναι ιερείς και του των αρχαίων "Μέτρου"...

Όπως είναι γνωστό, ο άνθρωπος γεννιέται "ασυμβίβαστος". Τα παιδιά (και περισσότερο τα βρέφη) είναι ακραία εγωιστικά πλάσματα. Μόλις τους δημιουργηθεί κάποια ανάγκη θα επιδιώξουν την ικανοποίησή τους άμεσα και με οποιονδήποτε τρόπο. Φυσικά, αυτή η στάση είναι όρος για την επιβίωσή τους. Οι ανάγκες τους σχετίζονται προτίστως με την επιβίωσή τους κι η ικανοποίηση αυτών είναι προϋπόθεση για οτιδήποτε άλλο.

'Οπως, όμως, όλες οι παιδικές "ασθένειες" γίνεται κι αυτή η στάση επικίνδυνη όταν την περνάς σε μεγάλη ηλικία...

Στη μεταπολίτευση, στα πελάγη της "αριστερής" ιδεολογικής κυριαρχίας, ο όρος "συμβιβασμός" ήταν συνώνυμο της προδοσίας. Η κυνική ρήση ότι "πολιτική είναι η τέχνη του συμβιβασμού" ήταν πολιτικά εχθρική με την αριστερά, η οποία αναγνώριζε την ηθική ως αποκλειστικό κίνητρο πολιτικοποίησης.  Όπως σοφά τραγουδούσε ο Διονύσης "εφιάλτης ήταν τ' όνειρο, αλήθεια όμως το πάθος".

Ο άνθρωπος, όμως, είναι είναι "Ον Πολιτικό" ή σε απλά ελληνικά αγελαίο... Οφείλει να προσδιορίζεται μέσα στην αγέλη κι όχι έξω από αυτήν. Απλά γιατί δεν υπάρχει έξω από αυτήν. Ο συμβιβασμός δεν είναι τέχνη της πολιτικής αλλά της ζωής ολόκληρης.

Η λέξη "συμβιβασμός" δε μπορεί να έχει αρνητική χροιά. Έχει ακριβώς την ίδια χροιά που έχει κι η λέξη "αναπνέω". Αποτελούν κι οι δύο λέξεις ανθρώπινες αναγκαιότητες στο κοινωνικό και βιολογικό κόσμο αντίστοιχα. 

Μπορεί κανείς να "αναπνέει" φρέσκο αεράκι ή δηλητηριώδη αέρια, όμως δε μπορεί καν να ζήσει χωρίς αυτό. Έτσι, υπάρχουν και συμβιβασμοί παραδεκτοί ή απαράδεκτοι. "Ασυμβίβαστοι" απλά δεν υπάρχουν.

Ο "συμβιβασμός" προϋποθέτει τουλάχιστον δύο μέρη με διακριτά ενδιαφέροντα (ή συμφέροντα) που έρχονται σε συνεννόηση. Για να "συμβιβαστεί" κάποιος με τις απαιτήσεις της αγέλης (ή να επαναστατήσει ενάντια σε κάποιες από αυτές) θα πρέπει να μπορεί να αυτοπροσδιορίζεται. Όποιος έχει αφομειωθεί ηθικά κι ιδεολογικά, όποιος έχει αποδεχτεί ολοκληρωτικά τις κυρίαρχες αξίες "του συρμού", μπορεί ανέξοδα να είναι "ασυμβίβαστος" αφου δεν έχει πλέον τι να συμβιβάσει!

Σε μια κοινωνία "δήθεν", μπορεί ο κάθε φελός να μην αντέχει το "δήθεν"! Είναι αδύνατον να το βρεί απέναντί του γιατί το έχει πλέον μέσα του!

Τελικά ο Καραμανλής δεν "κουράστηκε" κατά λάθος...

Πριν ακόμα γίνει η "πατάτα" του "κουρασμένου πρωθυπουργού",  αναρωτιόμουν εάν ο Κωστάκης έχει "σώας τας φρένας" και σκοπεύει να παραμείνει πρωθυπουργός μέχρι το φθινόπωρο.

Η απορία μου βασιζόταν στην απόλυτα μετριοπαθή εκτίμηση ότι με την ένταση της οικονομικής κρίσης, το φθινόπωρο θα γίνεται επιεικώς "της πουτάνας".

Με τις τελευταίες εξελίξεις, νομίζω, η απορία μου λύθηκε....

Ήταν φανερό, ότι ο Καραμανλής μετά τον ανασχηματισμό πήγαινε ολοταχώς για εκλογές. Όσο η διαφορά με το Πασοκ ήταν μικρή, θα μπορούσε ένα "κυβερνητικό" κόμμα να την καλύψει με προεκλογικά ρουσφέτια, παροχούλες κι υποσχέσεις. Δε νομίζω κανείς στη ΝΔ να είναι τόσο ηλίθιος που να πίστευε ότι θα μπορούσε σε βάθος χρόνου η κυβέρνηση να αναστρέψει το κλίμα. Κουραφέξαλα. Στην Ελλάδα τα κυβερνητικά κόμματα φτάνουν στο απόγειό τους στις εκλογές που κερδίζουν και μετά μετρούν απώλειες απότομες ή μη. Η λογική του ότι προλάβουμε αποτελεί τη βασική συνιστώσα όλων των κυβερνήσεων τις τελευταίες δεκαετίας. Ότι προλάβουμε μέχρι ο "κυρίαρχος" λαός να μας σιχτιρίσει και να βάλει τους άλλους να φάνε κι αυτοί.

Βέβαια στην περήφανη Ελλάδα κάνει κουμάντο ένας περίεργος με το όνομα Αλμούνια. Αυτός το ξέκοψε στον Κωστάκη. "Εκλογές και παροχές κομμένες". Βασιλική διαταγή και τα σκυλιά δεμένα...

Φυσικά οι εκλογές έχουν πάντα ένα ρίσκο. Εκτός από "ανανέωση" της λαϊκής εντολής ενίοτε οι κυβερνώντες παίρνουν και πόδι. Για έναν πρωθυπουργό που πρόκειται να συνταξιοδοτηθεί,  αποκτά σημασία κι ο τρόπος που παίρνει πόδι. Αυτό το λέμε "πολιτική υστεροφημία".

Στην πραγματικότητα όμως, όπως στην παλιά καλή ελληνική ταινία από το γάμο μέχρι τον επόμενο γάμο μεσολαβεί το διαζύγιο (τρία σκαλοπάτια), έτσι και στην πολιτική από το "πρωθυπουργός" μέχρι το "αποτυχημένος" μεσολαβεί η απόπειρα για την "υστεροφημία", πολυτέλεια που έχουν όμως λίγοι πολιτικοί, γιατί για την υστεροφημία δεν αρκεί να πάρει κανείς πόδι με σχετική "αξιοπρέπεια" θα πρέπει να έχεις πρωθυπουργεύσει και με κάμποση από αυτήν... 

Έτσι, οι έλληνες πρωθυπουργοί, λίγο-πολύ την "υστεροφημία" αναγκάζονται να την κάνουν γρήγορα γαργάρα. Στην πραγματικότητα ΔΕΝ το έχουν ούτε καν σαν επιλογή.

Δρυός πεσούσης.. έλεγαν οι πρόγονοί μας. Πρωθυπουργού που πρόκειται να πέσει να δείτε πόσοι ενδιαφέρονται να τον ξυλεύσουν...

Μόλις το "μοιραίο" γίνει πλέον φανερό, τότε ξυπνούν οι δελφίνοι. Ιδιαίτερα στα κυβερνητικά κόμματα, που ο αρχηγός αλλάζει μόνο όταν αυτός αποφασίσει να φύγει κι αυτό συμβαίνει μόλις πάψει πλέον να έχει "πρωθυπουργικά" ερίσματα στον κυρίαρχο λαό, οι δελφίνοι ξυπνούν λίγο πριν από την εκλογική ήττα.

Αυτοί είναι που αλλάζουν τις προτεραιτότητες. Η "υστεροφημία" της πεσούσης δρυός πάει ταξίδι και γίνεται κυρίαρχη η ανάγκη αναζήτησης του επόμενου ηγέτη που θα οδηγήσει την παρέα στο κυβερνητικό Ελ Ντοράντο.

Ο Κωστάκης, λοιπόν, τα ζύγισε από εδώ, τα ζύγισε από εκεί κι αποφάσισε ότι αφού την ήττα δεν την γλυτώνει, αφού την "υστεροφημία" δε μπορεί να την εξασφαλίσει, τότε ας γλυτώσει τον απόλυτο διασυρμό μιας κυβέρνησης που θα καταρρεύσει από τη φθινοπωρινή κατακραυγή κι ας παραδώσει το κόμμα στον επόμενο, τουλάχιστον πριν αυτό διαλυθεί.

Έτσι, όλα όσα έγιναν τις προηγούμενες μέρες φαντάζουν απόλυτα λογικά και προγραμματισμένα.

Ο Κωστάκης ("αχ το χρυσό μου!") κουράστηκε -δλδ ήρθε η ώρα για τον επόμενο- κι έπρεπε να σκαρφιστούν μια δικαιολογία για να πάνε στις κάλπες κόντρα στις απαιτήσεις του Αλμούνια.

Έτσι, μια δικογραφία που "σερνόταν" για χρόνια, ήρθε ξαφνικά στη βουλή με "αποχρώσες" ενδείξεις (στο βατοπέδιο που τα νούμερα κι οι ενδείξεις δεν ήταν απλά αποχρώσες, η άτιμη δικογραφία έχασε το δρόμο για το κοινοβούλιο...).

Ο Πρωθυπουργός σκέφτηκε ξαφνικά ότι οι βουλευτές του απέκτησαν συνείδηση (μωραίνει ο Κύριος κλπ).

Κι ο διωκόμενος τέως υπουργός αρνείται πεισματικά να "εξυπηρετήσει¨την παράταξη παραιτούμενος. Μόνος αυτός ανάμεσα σε μυριάδες πολιτικών που σφάχτηκαν στο γόνατο για να εξυπηρετηθεί το "κοινό καλό στη μάσα" κι αναστήθηκαν εκ νέου εκ της στάχτης τους όταν η μπόρα είχε πλέον περάσει. Λες κι η ¨αναγκαστική" -ελέω αλμούνια-  προσφυγή στις κάλπες δεν παρέχει χρήσιμη υπηρεσία στην παράταξη?

Σκεφτείτε μόνο να έφτανε το φθινόπωρο και το ντοράκι να γινόταν αρχηγός ενός κόμματος που τα στελέχη του είχαν γίνει πρωταθλητές στο κολύμπι για να επιπλεύσουν στο ποτάμι των λαϊκών πτυέλων... Πρωθυπουργία ούτε τα εγγόνια της δεν θα έβλεπαν...

Πρωθυπουργία εν μέσω κρίσης, ούτε στο χειρότερο εχθρό σου (και με τον αλμούνια να απαγορεύει τις μεγάλες προμήθειες τι να την κάνεις άλλωστε?).

Περιβάλλον. Το κουφάρι που σκυλεύουμε με "κοινωνική αποδοχή".

Σίγουρα είναι για καλό η δημοσιότητα που έχει λάβει πλέον το περιβαλλοντικό πρόβλημα στην περιοχή των Οινοφύτων. Αποτελεί πλέον το περιβάλον ένα θέμα το οποίο αναγκαστικά σιγά-σιγά θα απασχολεί ολοένα και περισσότερο κόσμο.

Η διαφωνία μου είναι στον τροπο με τον οποίο τα περιβαλοντικά προβλήμα έρχονται στην επιφάνεια...

1. Υπάρχει ένας βομβαρδισμός καταστροφολογικών ειδήσεων: "Βουλιάζει η στεριά", "Ποιές περιοχές θα εξαφανιστούν", "Ερημοποίηση περιοχών" κ.ο.κ. Ανεξάρτητα εάν αποτελούν πλευρές του πραγματικού προβλήματος αυτού του είδους η "τελολογικές" θεωρήσεις περισσότερο οδηγούν τον κόσμο στην παθητική μοιρολατρεία του αναπόφευκτου.

Φυσικά, τα μακροχρόνια σενάρια της εξέλιξης για το περιβάλον είναι ακόμα κι από επιστήμονες ανατριχιαστικά.  Το θέμα όμως είναι ότι η τεχνολογική "πρόοδος" θα μπορεί να εξασφαλίζει στο ανθρώπινο γένος την αναπαραγωγή του ακόμα και σε ένα ιδιαίτερα εχθρικό φυσικό περιβάλλον. Θα τρώμε λαχανικά θερμοκηπίου (τι άλλο κάνουμε άλλωστε), θα τρώμε ζώα μεγαλωμένα σε στεγανές φάρμες (για να μην επιρρεάζονται από το περιβάλλον), δεν θα μας βλέπει ο ήλιος, θα αναπνέουμε τεχνητό οξυγόνο από μπουκάλες κ.ο.κ. Θα ζούμε όμως. Το θέμα λοιπόν δεν είναι "εάν θα ζούμε". Το πρόβλημα κι άμεσα και στο μέλον είναι "πώς θα ζούμε". Από αυτήν την πλευρά ΔΕΝ έχει διαφορά η φύση των αποφάσεων που καλείται ο καθένας μας να λάβει. Είτε για το τώρα, είτε για το απώτερο μέλλον της ανθρωπότητας (που άλλωστε εμείς πιθανότατα δεν θα είμαστε μάρτυρες του). Ας φύγει λοιπόν  η συζήτηση περί περιβάλλοντος από τη σφαίρα της ηθικολογίας για το μέλλον της Γης που θα κληροδοτήσουμε στα εγγόνια μας. Το πώς ζούμε σήμερα, τι αποτελεί "πρόοδο", τι αποτελεί βελτίωση του βιοτικού μας επιπέδου κ.ο.κ είναι ερώτηματα του σήμερα κι αφορούντο άμεσο μέλλον.

2. Όλα τα περιβαλλοντικά προβλήματα εμφανίζονται με μια "καουμπόϋικη" αντίληψη. Έχουν κάποιους "κακούς" ενόχους και κάποια "καλά" κι αθώα θύματα. Στον Ασωπό ρίχνουν τα απόβλητά τους κάποιες κακές ρυπογόνες βιομηχανίες, τα δάση τα καίνε κάποιοι κακοί οικοπεδοφάγοι, τον αέρα των μολύνουν κάποιες "κακές" βιομηχανίες κ.ο.κ. Τρίχες κατσαρές! Το περιβάλλον αποτελεί μόνιμα ένα κουφάρι το οποίο σκυλεύουν όλοι, ανάλογα ο καθένας με τις δυνατότητές του (Όχι με τις προθέσεις του. Όλης της κοινωνίας οι προθέσεις είναι κάκιστες!). Στα Οινόφυτα, έγινε ένα πάρτυ-αεροπλανάκι επάνω στο κουφάρι του περιβάλλοντος. Οι ρυπογόνες βιομηχανίες βρήκαν φιλόξενη γη, οι κάτοικοι μοσχοπούλησαν τη γη τους,  οι αγρότες καλλιέργησαν ότιδήποτε κι έριξαν και ρίχνουν φυτοφάρμακα που ισοδυναμούν με χημικό πόλεμο κι οι αρμόδιοι (εάν υπάρχουν τέτοιοι) διεκδικούσαν το μερτικό τους. Όπως σε όλα τα αεροπλανάκια χαμένοι είναι αυτοί που μένουν όταν το πάρτυ τελειώσει... Απλά γιατί δεν πρόλαβαν κι αυτοί.. 

3. Η καταστροφή του περιβάλλοντος είναι ακόμα μια κοινωνικά νομιμοποιημένη διαδικασία παραγωγής εσόδων. Σκεφτείτε ότι από όλα τα εισπρακτικά μέτρα που σχεδιάζει η κυβέρνηση, το μόνο που αντιμετωπίζεται ίσως ακόμα και με θετική διάθεση από την κοινωνία είναι η νομιμοποίηση των ημιυπαίθριων χώρων. Πρακτικά, τα όρια στη δόμηση αποτελούν βασική πολιτική προστασίας του περιβάλλοντος και μάλιστα όχι του περιβάλλοντος το οποίο θα επιβαρυνθεί σε κάποιο απροσδιόριστο μέλλον αλλά κανόνες για να χτίζουμε πόλεις στις οποίες να μπορούν οι άνθρωποι ΣΗΜΕΡΑ να ζήσουν σαν άνθρωποι... 

Η  κυβέρνηση το γνωρίζει πάρα πολύ καλά. Έσοδα από το πουθενά δεν έρχονται. Κάτι πρέπει να αναλώσεις για να μαζέψεις τάλαρα. Ε, είναι ακόμα και σήμερα κοινωνικά αποδεκτό ότι μπορούμε ανέξοδα να σκυλέψουμε για άλλη μια φορά το περιβαλλοντικό κουφάρι. Εύγε μας!

4. Το περιβαλλοντικό πρόβλημα είναι ταξική φύσης? 

Βαρυ ερώτημα! Πραγματικό όμως. Σε βασικές γραμμές υπήρχε κι υπάρχει στην αριστερά μια αντιπαράθεση με τις οικολογικές οργανώσεις (δεν αφορά το ΣΥΡΙΖΑ αυτή η συζήτηση, γιατι αυτοί έχουν βρει την πανάκεια σε όλα τα μεγάλα πολιτικά προβλήματα: "είμαστε σε όλα μέσα! Κι εάν οι κεντρικές πολιτικές επιλογές δεν είναι σε αρμονία με τα συνθήματα που υιοθετούμε στο κίνημα ποιός θα το καταλάβει?"). 

Οι μεν οικολογικές οργανώσεις διαπίστωναν τον οικουμενικό χαρακτήρα των περιβαλλοντικών προβλημάτων (και σωστά το διαπίστωναν), η δε επίσημη αριστερά (με το ΚΚΕ κύριο εκπρόσωπο) επέμενε ότι η καταστροφή το περιβάλλοντος αποτελεί ταξικό-πολιτικό ζήτημα που λύνεται μόνο στα πλαίσια ενός αντικαπιταλιστικού αγώνα.

Πρακτικά κι οι δύο έχουν δίκιο.. 

Η περιβαλλοντική καταστροφή που προξένησε η μαζική αυθαίρετη δόμηση το ΄80-'90 ("για να έχει κι ο φτωχός ένα σπιτάκι κι ένα εξοχικούλι") , είναι ασύλληπτα μεγαλύτερη από τα πταίσματα των βιλλάρων των ελάχιστων μεγαλοσχήμων μέσα στα δάση. Η επίδραση στο φαινόμενο του θερμοκηπίου απο τη μαζική υιοθέτηση του αυτκινήτου ως μέσο μεταφοράς είναι ασύλληπτα μεγαλύτερη από οποιοδήποτε φουγάρο "ρυπογόνας" βιομηχανίας.  Τόσο λοιπόν από την πλευρά της ευθύνης στα περιβαλλοντικά εγκλήματα όσο κι από τις συνέπειες αυτών (φτωχοί και πλούσιοι τον ίδιο αέρα αναπνέουν και κάτω από τον ίδιο ήλιο κάνουν μπάνιο..) το περιβαλλοντικό πρόβλημα είναι σε μεγάλο βαθμό αταξικό κι οικουμενικό.

Όμως, δεν ήταν πάντα έτσι. Ο άνθρωπος έζησε μεγάλο διάστημα της διαδρομής του στον πλανήτη αυτό σε αρμονία με το περιβάλλον. Ναι, σίγουρα για ένα μεγάλο διάστημα ΔΕΝ είχε τα μέσα για να το βλάψει και σε μεγάλο βαθμό ο σεβασμός του για την Φύση ήταν περισσότερο αποτέλεσμα φόβου παρά συνειδητή προστασία της. Για τον οποιονδήποτε όμως λόγο, υπήρχε μια ηθική σεβασμού της φύσης (ακόμα κι όταν πλέον μπορούσε να την βλάψει) και κατάλοιπά της βρίσκουμε ακόμα σε κάποιες μη αστικοποιημένες περιοχές.  Άλλωστε η Μητέρα-Φύση ήταν θεοποιημένη σε πάμπολλους πολιτισμούς. Δεν ήταν η σχέση ανθρώπου-φύσης μόνο ένας δεσμός βασισμένος στην αναγκαιότητα. Υπήρχε μια συνείδηση ότι η υπόσταση του ανθρώπου είναι σε αρμονία με τη φύση.

Αυτό έχει πλέον οριστικά χαθεί.

Δεν είναι ένα -λοιπόν- το περιβαλλοντικό πρόβλημα, αποτέλεσμα κάποιων κακών κι ασυνείδητων. Είναι πρόβλημα του Συνολικού Τρόπου Ζωής μας. 

Εδώ είναι που έχει δίκιο το ΚΚΕ, άσχετα εάν ο τρόπος που το αντιλαμβάνεται είναι σε πολλά σημεία λανθασμένος. 

Ζούμε στον καπιταλισμό και τις τελευταίες δεκαετίες όχι μόνο στο οικονομικό υπόβαθρό του αλλά και στην πλήρη ιδεολογική κυριαρχία του. Αξίες ζωής έγιναν η Mercedes, η κονόμα, τα τετραγωνικά μέτρα μπετού που ορίζει ο καθένας, η σχέση μας με τον πολιτισμό τραβήχτηκε στον Προκρούστη της "χρηστικότητας", οι ανθρώπινες σχέσεις έγιναν απάνθρωπες, ακόμα κι η διασκέδαση συνδέεται πλέον με την επίδειξη πλούτου (μη μου πείτε ότι τα "λουλούδια" στα κέντρα είναι κάτι άλλο...). Ο ατομισμός κι η απληστία είναι η κυρίαρχη ιδεολογία. Δεν είναι όμως αυτή μια αταξική ιδεολογία. Είναι η καπιταλιστική ιδεολογία. Είναι ταξικότατη, ασχέτως εάν σήμερα έχει κυριαρχήσει στο σύνολο της κοινωνίας.

Περισσότερο από ποτέ είναι φανερό ότι η σημερινή Κρίση δεν είναι ούτε χρηματοπιστωτική, ούτε κρίση ¨ρευστότητας", ούτε απλά κρίση στενά οικονομική. Είναι κρίση του Δυτικού Τρόπου Ζωής. Σκεφτείται μόνο τι θα γινόταν εάν οι κοινωνίες με έναν μαγικό τρόπο αποφάσιζαν να αντιστρέψουν τα αξιακά τους πλαίσια. Εάν ο καταναλωτισμός σταμάταγε δια μαγείας να αποτελεί αξία.  

Είναι σίγουρο ότι δεν χρειάζεται άλλο να δουλεύουμε για ρούχα (υπάρχουν στα ντουλάπια μας ρούχα για όλη την υπόλοιπη ζωή μας), για σπίτια (θα στριμωχτούμε λιγάκι αλλά θα ζούμε πιο κοντά ο ένας στον άλλο), για αυτοκίνητα (θα κάνουμε "τράμπα" είτε τις δουλειές είτε τα σπίτια και θα μένουμε κοντά στη δουλειά μας), θα διασκεδάζουμε κάνοντας "νυχτέρια" -όπως έκανε παλιά ο λαός μας- εναλλάξ πότε στο σπίτι του ενός και πότε στου άλλου κ.ο.κ. Όλα αυτά εάν τα κάνουμε, ΔΕΝ θα έχουμε συμβιβαστεί με την κρίση, θα ζούμε πασιφανώς καλύτερα ΑΛΛΑ κάτω από ένα διαφορετικό αξιακό πλαίσιο.

Ε, ένα τέτοιο ανθρώπινο πλαίσιο είναι δυστυχώς καταφανώς ασύμβατο με την καπιταλιστική οικονομική λογική....

Κρίση και πολιτικής δυνάμεις στη χώρα μας

Η γενική διαπίστωση είναι ότι ο πολιτικός κόσμος στη χώρα μας θυμίζει ανθρώπους που "κοιτούν τα τρένα να περνούν".

Σε πιάνει απογοήτευση όταν αναμασούν -δυστυχώς- όλοι τα ίδια και τα ίδια. Πιστεύω ότι κανένα κόμμα δεν θα είχε πρόβλημα να κατέβει στις εκλογές με το ίδιο πολιτικό πρόγραμμα που είχε στις προηγούμενες ή στις προπροηγούμενες κι ακόμα πιο πίσω.

Η κυβέρνηση καλεί σε μια γενικόλογη συνέναιση για το ξεπέρασμα μιας κρίσης που της φαίνεται σαν μια "ακόμα κρίση" αναμασώντας τα επιχειρήματα με τα οποία -πρακτικά- ανέλαβε τη διακυβέρνηση:

1. "Ανήκομεν εις την Δύσην"

2. Να μειωθεί η σπατάλη,

3. κ.ο.κ

Το Πασοκ θέλει να κυβερνήσει για να κάνει τα ίδια ακριβώς με καλύτερο -όπως λέει- τρόπο.

Κι ο ΣΥΡΙΖΑ αποτελει τον Δρ. Τζέκιλ-Κ. Χάϊντ. Υιοθετεί "αριστερότατα" αιτήματα όταν αναφέρεται στα κοινωνικά κινήματα και προσγειώνεται σχεδόν νεοφιλελεύθερα στα επίσημα ντοκουμέντα του. 

Το ΚΚΕ, που πρέπει να βρίσκεται μπροστά σε μια απίθανη ιστορική δυνατότητα να δει τα οράματά του να υιοθετούνται μαζικά μοιάζει σα να ικανοποιείται με μια διευρημένη πολιτική επιρροή.

Στο κάτω-κάτω, μόνο το ΚΚΕ έχει το δικαίωμα να θεωρεί την κρίση "δικαίωση". Δεν είναι μια κρίση μιας μορφής πολιτικής διαχείρισης του καπιταλισμού για να "χρεωθεί" σε κάποιο μόνο πλευρά του αστικού πολιτικού φάσματος π.χ. στους νεοφιλελεύθερους, όπως έξυπνα κάποιοι αστοί διανοούμενοι αφήνουν να εννοηθεί. Βρισκόμαστε μπροστά σε μια κρίση στον πυρήνα του καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής που πιθανότατα -όπως άλλωστε ομολογούν και αστικά υπερεθνικά κέντρα- θα οδηγήσει και σε κρίση πολιτικής αναπαραγωγής του. Μοιάζει σαν η αμφισβήτηση του καπιταλισμού, από ντεμοντέ τα τελευταία 20 χρόνια να μετατρέπεται σιγά-σιγά στο πιο χοτ μοντελάκι των επόμενων μηνών.

Αυτό διαφαίνεται από όλες τις πλευρές του "ιδεολογικού" φάσματος (π.χ. Δελαστικ:  http://www.ethnos.gr/article.asp?catid=11826&subid=2&tag=8953&pubid=2352813), ΕΞΠΡΕΣ: http://www.express.gr/news/diethnisoz_oikonomia/136727oz_20090225136727.php3).

Έτσι, είναι περισσότερο κρίμα αυτήν την ιστορική περίοδο να διαπιστώνει κανείς ότι στον Περισσό έβαλαν τον πήχη τόσο χαμηλά.

Χωρίς αναλύσεις "εις βάθος" και πολιτικολογία με βαρύγδουπους όρους, το "πολιτικό κενό" στο ΚΚΕ ΔΕΝ είναι ο ΣΥΡΙΖΑ, δεν είναι η εξωκοινοβουλευτική αριστερά δεν είναι οι οικολογικές οργανώσεις και κινήματα.

Το ΚΚΕ θα πρέπει να αναλογιστεί ότι το επόμενο διάστημα θα έχει να κάνει με κινήματα που θα απέχουν πολύ από τα ποσοστά νικοτίνης που συμμετείχαν τα τελευταία 30 χρόνια.

Οι μεγαλύτερες πανεκπαιδευτικές κινητοποιήσεις της τελευταίας 30ετίας κατέβασαν ίσως και 10.000 ανθρώπους στο δρόμο. Εάν αναλογιστούμε ότι αφορούν κινητοποήσεις ενός μαζικού χώρου που περιλαμβάνει μαθητές, φοιτητές, δασκάλους, πανεπιστημιακούς και γονείς. Καταλαβαίνουμε ότι αυτά τα -πράγματι- σημαντικά κινηματικά γεγονότα έσπρωχναν σε κίνηση όχι περισσότερο από 1-2% του χώρου που αφορούσαν. 

Τι θα γίνει όταν θα κινητοποιηθεί ένα 10-20%? Πλέον δεν είναι ένα ποσοτικό πρόβλημα είναι βαθύτατα ποιοτικό.

Στο ΚΚΕ -κατά κύριο λόγο- αλλά και σε μια πληθώρα μικρών πολιτικών μορφωμάτων, η κοινωνία χρωστάει ευγνωμοσύνη που κράτησαν την ιδέα του συλλογικού αγώνα ζωντανή τα προηγούμενα χρόνια.

Το κακό είναι ότι αυτού του είδους η μαζική δράση ήταν στρεβλωμένη από τον ίδιο τον χαρακτήρα της. 

Η κινητοποίηση ανθρώπων ήταν πολύ δύσκολη με συνέπεια και μόνο η ύπαρξη οργανωμένου ιστού στο ΚΚΕ, του εδίνε τη δυνατότητα να ηγεμονεύει. Έτσι, πραγματικά πολιτικά συπεράσματα για την ορθότητα της πολιτικής του γραμμής δε μπορούσαν με ασφάλεια να διατυπωθούν.

Στη "μικρούλα αυτή λίμνη" είχε επίσης "στριμωχτεί" κι ο ανταγωνισμός με τα υπόλοιπα αριστερά πολιτικά μορφώματα. Η δυνατότητα η λίμνη να μεγαλώσει ήταν πολύ μικρή με συνέπεια ο ανταγωνισμός τους να είχε ενταθεί.

Η αριστερά στην Ελλάδα είναι "εκπαιδευμένη" και προσανατολισμένη να συντηρεί τα "κεκτημένα" της σε μια τέτοια κατάσταση.

Μακρυά από "επίσημα ντοκουμένα" και ιδεολογικά προγράμματα, υπάρχει μια διαμορφωμένη πρακτική στη συμπεριφορά των αριστερών κομμάτων και πολιτικών ομάδων.

Εάν εξαιρέσουμε την αριστερά που έλκεται από την παράδοση της σοσιαλδημοκρατίας (στην οποία σε μεγάλο βαθμό ανήκει κι ο ΣΥΡΙΖΑ), όλα μα όλα τα υπόλοιπα αριστερά μορφώματα είναι παρακλάδια της ίδιας τριτοδιεθνικής κομμουνιστικής παράδοσης κι εμφανίζουν απαράλλακτα στο μέγεθος που τους αντιστοιχεί τα ίδια ακριβώς κινηματικά αντανακλαστικά.

Θεωρούν λίγο-πολύ το κίνημα "ιδιοκτησία" τους και "προνομιακό" τόπο για διεύρυνση της πολιτικής τους επιρροής. Έτσι στην πράξη ΔΕΝ αναγνωρίζουν στο μαζικό κίνημα την πολιτική του ανεξαρτησία.  Η φιλοδοξία για την "ορθή" πολιτικοποίησή του είναι θεμιτή, όχι όμως εκβιαστικά. Το κίνημα θα κατακτά την οργανωτικότητά του και την πολιτική του κατεύθυνση βήμα-βήμα με τους ΔΙΚΟΥΣ του όρους κι όχι σύμφωνα με τις πολιτικές φιλοδοξίες κι αναγκαιότητες του οποιουδήποτε πολιτικού φορέα. Αυτό προϋποθέτει οι δυνάμεις της αριστεράς να διαθέτουν κάποιες σημαντικές ικανότητες. Να σέβονται βαθύτατα τον κάθε ένα ξεχωριστά και την άποψή του. Να αντιμετωπίζουν με ισότητα όποιον προσέρχεται στο κίνημα και να μην χρησιμοποιούν το μηχανισμό τους για την χειραγώγιση του. Άρα, να έχουν υπομονή κι ανοιχτό μυαλό να καταλάβουν πότε "ο γυαλός είναι στραβά και πότε αυτοί στραβά αρμενίζουν". Δεν είναι δυνατόν να θεωρεί ακόμα και το ΚΚΕ ότι θα περάσει την πολιτική του αυτούσια στο μαζικό κίνημα. Όχι γιατί ντε και καλά σήμερα είναι λανθασμένη (που και να είναι δεν το γνωρίζει) αλλά γιατί κάτι που είναι σήμερα σωστό δεν είναι κι αύριο.

Θα είναι μεγάλη ατυχία εάν τα σημερινά αριστερά πολιτικά μορφώματα κατέβουν σε μια συνέλευση μαζικού χώρου με τεράστια συμμετοχή και ΔΕΝ καταλάβουν ότι οι θέσεις τους, ο τρόπος αντιπαράθεσης, οι μορφές πάλης κ.ο.κ που είχαν μέχρι σήμερα συνηθίσει να υπερασπίζονται, είναι πλέον άχρηστα μουσιακά στοιχεία.

Κρίση και ΑΕΠ

Έχω βαρεθεί να ακούω ποσοστά σχετικά με τις προβλέψεις μεταβολής του ΑΕΠ των διαφόρων χωρών. Το ουσιώδες όμως ποτέ, κανείς και πουθενά δεν το αναφέρει. Τις επιπτώσεις στη ζωή μας από τη μεταβολή του. Τι σημαίνει πρακτικά για την κοινωνία μια άνοδος  και τι σημαίνει μια πτώση. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον είναι και το ερώτημα για το εάν υπάρχει ένα "κρίσιμο κατώφλι¨ στην πτώση και ποιό είναι αυτό. Πτώση του ΑΕΠ, κάτω από την οποία ξεκινά μια ασυγκράτητη ανατροφοδοτούμενη κρίση. Μια κρίση με επιπτώσεις ανίστοιχες με αυτήν του ΄29.

Όσο πλαστός κι αν είναι ο τρόπος μέτρησης του Ακαθάριστου Εθνικού Προϊόντος, σίγουρα αποτελεί μια ένδειξη για τον πλούτο που μοιράζονται οι κάτοικοι μιας χώρας (φυσικά δεν έχει καμία ένδειξη για το πώς τον μοιράζονται, αλλά αυτό είναι μια άλλη συζήτηση...).

Όταν παράγεται (ή άντε καταναλώνεται) αρκετός πλούτος,  θα υπάρχει έντονη οικονομική δραστηριότητα και τουλάχιστον θα υπάρχουν διαθέσιμες θέσεις εργασίας.

Παλαιότερα που οι πολιτικοί μας καμάρωναν για τους υψηλούς ρυθμούς ανόδου του ΑΕΠ, μας έλεγαν ότι κάθε μονάδα ανόδου του ΑΕΠ παράγει περίπου 40-50.000 θέσεις εργασίας και θεωρούσαν ότι με έναν ρυθμό ανόδου κοντά στο 3% διατηρούμε τουλάχιστον σταθερή την ανεργία. Έτσι προσπαθούσαν να αποδείξουν τη χρησιμότητά τους και τα "οφέλη" που μας παρέχουν. Τώρα που προβλέπουν σαφώς μια επιβράδυνση, τέτοια νούμερα δεν έρχονται στο φως. Πάντως ας έχουμε στο μυαλό μας ότι η πρόβλεψή της ΕΕ γιά +0,5% μεταβολή του ΑΕΠ για το 2009 θα σημαίνει (σύμφωνα με τις δικές τους προβλέψεις) απολύσεις περίπου 125.000 εργαζομένων...

Το ερώτημα σχετικά με το ΑΕΠ που είναι περισσοτερο βασανιστικό είναι αυτό που ονόμασα "κρίσιμο κατώφλι κρίσης" (δεν είμαι οικονομολόγος και δεν ξέρω εάν υπάρχει δόκιμος αντίστοιχος όρος..).

Είμαι σίγουρος ότι κάτι τέτοιο θα πρέπει να υπάρχει. Όσο τα ποσοστά μεταβολής του ΑΕΠ είναι μικρά (π.χ. 2-3%), αυτά σε απόλυτα νούμερα για την Ελλάδα αντιστοιχούν σε περίπου 7 δις ευρώ, ποσά που μπορεί να βρει το κράτος με δανεισμό και να τα "σπρώξει" στην αγορά για να την κρατήσει ζωντανή.

Επίσης, υπάρχει σίγουρα και μια αντοχή της οικονομίας σε μια μικρή πτώση. 

Τι γίνεται όμως εάν η πτώση είναι μεγαλύτερη? Τότε είναι κατανοητό ότι μπαίνουμε σε έναν ανατροφοδοτούμενο κύκλο κρίσης. Οι πολίτες ΔΕΝ έχουν εισοδήματα για να καταναλώσουν, οι επιχειρήσεις δεν έχουν τζίρο για να επιβιώσουν κι όσο κλείνουν επιχειρήσεις, απολύεται κόσμος, μειώνεται το προς κατανάλωση εισόδημα που οδηγεί περισσότερες επιχειρήσεις σε αδιέξοδο κ.ο.κ.

Στην κρίση του ΄29, χρειάστηκε μια πτώση του ΑΕΠ των ΗΠΑ μόλις κατά -7% το 1930 σε σχέση με το ΄29 για να εισέλθουν σε έναν τέτοιο κύκλο κρίσης. Αυτό το νούμερο, αποτελεί ίσως το μόνο σημείο αναφοράς κι ιστορικής εμπειρίας. 

Εάν αυτός ο αριθμός είναι κοντά ή λίγο μεγαλύτερος από το "κρίσιμο κατώφλι" της κρίσης, τότε δυστυχώς είμαστε πάρα πολύ κοντά.

Φοβάμαι ότι κανείς δεν ξέρει. Οι οικονομολόγοι που είχαν εξαντληθεί όλα τα προηγούμενα χρόνια να σκαρφίζονται απολογητικές θεωρίες για το συμφέρον των μεγάλων χρηματοδοτικών κέντρων που τους τάϊζαν, δε διαθέτουν οικονομικά και μαθηματικά μοντέλα που να μπορούν να κάνουν την παραμικρή πρόβλεψη. Είναι αδιανόητο, αλλά όμως ισχύει. Κανείς και πουθενά ΔΕΝ ξέρει τι ακριβώς θα γίνει.

Αυτό όμως δε σημαίνει ότι δεν διαισθάνονται -τουλάχιστον- την κρισιμότητα της κατάστασης. Όλα τα κρατικά μέτρα στήριξης απο τις ΗΠΑ μέχρι την Κίνα έχουν την ίδια απλή λογική: "Σπρώξτα όλα τώρα μπας και σταματήσει το κακό". Μόνο κάτι καλόπαιδα στυλ Προβόπουλου ασχολούνται με βλακείες του τύπου να περιορίσουμε το έλειμμα στο 3% κλπ. Τι θυμήθηκε βρε ο μεγάλος! Πάλι την περσυνή του έκθεση διάβασε? Δεν κατάλαβε ότι κάτι -έστω μικρό- έχει αλλάξει?

Το γεγονός όμως ότι οι -ανά τον κόσμο- ιθύνοντες έχουν τρομάξει φαίνεται κι από τα νούμερα που ανακοινώνουν. Ποτέ άλλωτε δεν θυμάμαι να λένε τόσα ψέματα και με τόσο μικρό ορίζοντα αποκάλυψης. Οι προβλέψεις τους από το Σεπτέμβρη μέχρι σήμερα αλλάζουν ανά εβδομάδα. Μόνο για την Ελλάδα που θυμάμαι, από το ξέσπασμα της κρίσης, έχουν μέσα σε 3 μήνες αναθεωρήσει την πρόβλεψή τους από το +2,7% στο +0,4% (η Deutsche Bank έφτασε πρόσφατα να προβλέπει -0,8% για την Ελλάδα) κι ακόμα η κρίση ΔΕΝ έχει κάνει εμφανή την επιρροή της στην καθημερινότητά μας.

Το πόσο ψεύτικα είναι τα νούμερα φαίνονται από τα "χοντρά στοιχεία". Οι κρατήσεις π.χ. στον τουρισμό εμφανίζουν μια πτώση κοντά στο 70%. Άντε να είναι μόνο 30% η τελική πτώση στον τουρισμό. Μα ο τουρισμός συνιστά τα 18% του ΑΕΠ της Ελλάδας. Μόνο από τον τουρισμό θα έπρεπε να περιμένουμε μια μεταβολή κατά -5,4% του ΑΕΠ...

Αλλαγές στην οικνομική πολιτική της κυβέρνησης και νεανικοί αγώνες

Έπειτα από αρκετούς μήνες αφελούς αδράνειας, η κυβέρνηση αποφάσισε μια μεγάλη στροφή στην οικονομική πολιτική της.

Από εκεί που προσπαθούσε να δείξει συμπεριφορά "καλού μαθητή" στον αυστηρό δάσκαλο Αλμούνια φτάσαμε στην αυτονόητη διαπίστωση ότι "το έλλειμα μπορεί να περιμένει"...

Κάλλιο αργά παρά ποτέ... Για μια κυβέρνηση, όμως, η διαπίστωση ότι ο χρόνος αντίδρασής της σε μια διεθνή κρίση που ίσως τέτοιου μεγέθους δεν έχει ξαναζήσει ο καπιταλισμός ήταν ..μόλις 4 μήνες, δε διεκδικεί και δάφνες...

Βέβαια ας μην τα βάζουμε μόνο με την κακομοίρα κυβέρνηση της "πτωχής" Ψωροκώσταινας. Περισσότερο "κολλημένοι" είναι οι βρυξελλιώτες. 

Οι αμερικάνοι πατέρες του οικονομικού φιλελευθερισμού "καθάρισαν" στεγνά και στα γρήγορα το "ιδεολογικό παιδί τους" μόλις οι περιστάσεις το απαιτούσαν.

Μπορεί οι Μάνοι κι οι Ανδριανόπουλοι στα μέρη μας να υπερασπίστηκαν με σθένος προσηλυτισμένου το ιδεολογικό οικοδόμημα του νεοφιλελευθερισμού, οι αμερικάνοι όμως ήξεραν το σκοπό που το είχαν δημιουργήσει και τα όριά του. Καμμία ιδεολογία δεν περιείχε. Εξυπηρετούσε τις ταξικές ανάγκες τους για μια ιστορική περίοδο. Μόλις οι συνθήκες άλλαξαν πετάχτηκε χωρίς ενδοιασμούς στα σκουπίδια.

Όμως φευ! Οι προσηλυτισμένοι θεωρητικοί στην από εδώ πλευρά του Ατλαντικού εξακολουθούν να φυλάνε Θερμοπύλες! Αμύνονται των σαθρών ιδεολογημάτων τους με θρησκευτική ευλάβεια.

Οι Ταλιμπάν του νεοφιλελευθερισμού κυριαρχούν στην από εδώ πλευρά του Ατλαντικού κι ας μας τα λένε ανάποδα.

Μέσα στο σκηνικό της κρίσης, η ελλαδίτσα κατέκτησε με το σπαθί της μια πανευρωπαϊκή πρωτιά. Η νεανική εξέγερσή της τάραξε την ευρωπαϊκή σούπα. Μεγαλύτερη τιμή για τη χώρα μου από τα πανώ στις ευρωπαϊκες διαδηλώσεις που ακολούθησαν που έγραφαν ¨Θα γίνει της Αθήνας", είχα να αισθανθώ πάρα πολλά χρόνια. Μεγαλύτερη κι από την κατάκτηση του Euro...

Από τις ίδιες τις δηλώσεις των ευρωπαίων πολιτικών ηγετών, έγινε φανερό ότι τους φόβισαν επαρκώς οι εξεγερμένοι 16άρηδές μας. Είδαν λίγο μακρύτερα. Άκουσαν το πρελούδιου αυτού που πλησιάζει...

Ξέσπασαν ύστερα κι οι βαλτικές χώρες κι η σούπα ξύνισε οριστικά.

Κανένας Παπαθανασίου και κανένας Καραμανλής δεν θα είχε το θάρρος να σηκώσει μπαϊράκι και να γράψει τα "ιερά κι όσια" του ευρωπαϊκού νεοφιλελευθερισμού στα παλαιότερα των υποδημάτων του. Ούτε καν οι προεκλογικές τους ανάγκες. Μια τέτοια ανίερη δήλωση "ότι το έλλειμμα μπορεί να περιμένει" πριν από μερικούς μήνες θα οδηγούσε σε στρατιωτική επέμβαση των συμμάχων στη χώρα... 

Ας αναγνωρίσουμε λοιπόν στους νέους μας αυτό που τους ανήκει. 

Νίκησαν μέσα σε εναν μήνα ότι δεν κατάφερε να αντιμετωπίσει η τέως υπερδύναμη. Εξαφάνισαν από το ιδεολογικό τοπίο το νεοφιλελευθερισμό.

Εύγε!!